2017, Nr (10), Antropologia - folklor - historia

---

Jacek Kowalewski
Kultura w historii. Piotra Kowalskiego koncepcja antropologii historycznej

Pobierz wersję elektroniczną

Słowa kluczowe: antropologia historyczna, folklorystyka historyczna, mentalność, historia kultury, narracja, Piotr Kowalski

Abstrakt:
Zasadniczym celem artykułu jest rekonstrukcja podstawowych założeń towarzyszących uprawianej przez prof. Piotra Kowalskiego antropologii historycznej. Studia pisane w tym nurcie dominowały w ostatniej dekadzie twórczości autora, dlatego stanowią dojrzałą koncepcyjnie konstrukcję łączącą w sobie wieloletnie doświadczenia badacza kultury. Początkowo, wchodząc na pole antropologii historycznej, Kowalski odwoływał się do podręcznikowych wzorców studiów prowadzonych za granicą. Szybko jednak zaproponował własne rozumienie problemów badawczych historii kultury. Sięga do kategorii schematów myślenia potocznego i wizji kultury jako ustrukturyzowanego semiotycznego chaosu. Odrzucenie wyobrażenia kultury jako koherentnej, zorganizowanej całości wiedzie do dynamizacji przyjmowanego przez niego modelu kultury historycznej. Jednym z wyrazów tej tendencji jest akceptacja sytuacyjnego definiowania kulturowego doświadczania i porządkowania świata. W ostatnich latach przed śmiercią Piotr Kowalski posługuje się wielowariantowym modelem badawczym, w którym kompetencje filologiczne, folklorystyczne, antropologiczne są oryginalnie włączane w zadanie rozpoznania obcych historycznych światów wyobrażonych. Finalne wyobrażenie metody lub wiązki metod badawczych odbija pojawiające się kluczowe dla jego studiów wątki, głównie w sferze napięcia między trwaniem a zmianą, powtarzalnością a dynamizacją i indywidualizacją odczytań świata w kulturach historycznych. Przedmiotem ostatnich badań staje się najszerzej rozumiany proces cywilizacyjny rozgrywany w przestrzeni kulturowych wyobrażeń, który oglądany jest przez badacza równocześnie w mikro-, jak i makroskali. Zasadniczym źródłem historycznym do tak zakreślonych badań staje się tekst narracyjny.

Informacje o autorze:
JACEK KOWALEWSKI – metodolog historii, antropolog historii, adiunkt w Instytucie Historii i Stosunków Międzynarodowych Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie. E-mail: jacek.kowalewski[at]uwm.edu.pl

Prace cytowane Rozwiń

Jastrzębski, Bartosz, Katarzyna Konarska i Arkadiusz Lewicki. 2012. „Bibliografia prac Profesora Piotra Kowalskiego.” W Kultura: pamięć i zapomnienie. Księga poświęcona pamięci Profesora Piotra Kowalskiego, red. B. Jastrzębski, K. Konarska, A. Lewicki, 31–45. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego. Kowalski, Piotr. 2000. Teatrum świata wszystkiego i poćciwy gospodarz. O wizji świata pewnego siedemnastowiecznego pisarza ziemiańskiego. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego. Kowalski, Piotr. 2007. O jednorożcu, Wieczerniku i innych motywach mniej lub bardziej ważnych. Szkice z historii kultury. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego. Kowalski, Piotr. 2010a. Gratulanci i winszownicy. Zarys komunikacyjnej historii winszowania. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego. Kowalski, Piotr. 2010b. Świat Andrzeja Komanieckiego, kronikarza Żywca. Studia z antropologii historycznej. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego. Kowalski, Piotr. 2012. „Kronikarskie semiotyki. Kronika staropolska jako źródło w historii kultury.” Rocznik Antropologii Historii 2 (2): 141–160.