Przemysław Pazik
Opowieść o samobójstwie pewnego rycerza z 26 rozdziału III księgi Kroniki polskiej Mistrza Wincentego

Pobierz wersję elektroniczną

Słowa kluczowe: samobójstwo, zdrada, władza królewska, rycerstwo, Judasz.

Abstrakt:
Artykuł analizuje dwudziesty szósty rozdział z trzeciej księgi Mistrza Wincentego pt. Kronika polska, który opowiada historię wyprawy wojennej Bolesława Krzywoustego na Węgry w 1132 roku. Punktem kulminacyjnym relacji Mistrza Wincentego jest scena, w której książę Bolesław jest najpierw zdradzony przez swoich rycerzy, a następnie ocalony przez prostego wieśniaka. Scena jest uzupełniona opisem honorów, jakie otrzymał wieśniak (został podniesiony do rangi rycerza) oraz okrutnej śmierci zdrajcy, który został zmuszony do popełnienia samobójstwa w swojej prywatnej kaplicy. Ta narracja przykuwa uwagę, przede wszystkim dlatego, że nie było typowym dla kronikarza – jak zauważył Alexander Murray – pisanie o samobójstwach. Ponadto interesuje ona ze względu na fakt, iż samobójczy czyn był sprowokowany symboliczną sugestią – książę Bolesław wręczył zdrajcy potrójny dar: kądziel, wrzeciono z przędzą oraz zajęczą skórę. Inspirując się modelem strukturalnej analizy opowiadania Rolanda Barthes’a, artykuł ma na celu rozpoznanie, dlaczego autor kroniki zdecydował się włączyć tę scenę oraz zrekonstruować możliwe uzasadnienie dla pojawienia się w średniowiecznym tekście szokującej figury samobójcy. Odwołując się do dwóch innych relacji, tj. sto pięćdziesiątego piątego rozdziału Kroniki Wielkopolskiej oraz trzynastego rozdziału pierwszej księgi kroniki Kosmasa, powiązanie pomiędzy zdradą, władzą królewską, samobójstwem oraz ewangeliczną i apokryficzną figurą Judasza daje się ze sobą )logicznie i symbolicznie) powiązać, co w konsekwencji uzasadnia pojawienie się sceny samobójstwa. Wywód nad sceną samobójstwa obecną w Kronice polskiej Mistrza Wincentego jest dobrym przykładem, jak biblijne obrazy przenikają średniowieczne kroniki wraz z semantycznym szkieletem pozwalającym zrozumieć proces historyczny.

Informacje o autorze:
PAZIK PRZEMYSŁAW – student kolegium Międzywydziałowych Indywidualnych Studiów Humanistycznych Uniwersytetu Warszawskiego.

Prace cytowane Rozwiń

Powrót

2012, Nr 2 (3), Lektury (z) przeszłości

Przemysław Pazik Opowieść o samobójstwie pewnego rycerza z 26 rozdziału III księgi Kroniki polskiej Mistrza Wincentego

Przemysław Pazik
Opowieść o samobójstwie pewnego rycerza z 26 rozdziału III księgi Kroniki polskiej Mistrza Wincentego