ISSN 2084–1418
Wersją pierwotną czasopisma jest wersja papierowa
2015, Nr (8), Antropologia i historia
Arkadiusz Bednarczuk
(Nie)obecność sztuki w kulturze dawnej. Przyczynek krytyczny do koncepcji antropologii obrazu Hansa Beltinga
Pobierz wersję elektroniczną
Słowa kluczowe: antropologia obrazu, estetyka, symbol, sprawczość obrazu
Abstrakt: Artykuł omawia koncepcję „antropologii obrazu” autorstwa Hansa Beltinga. W przeciwieństwie do tradycyjnej historii sztuki wybierającej dzieło sztuki za cel badania, Belting zwraca uwagę, że w horyzoncie kultur archaicznych znaczenia odnoszące się do obrazu, zakładają nie tylko jego wizualną wartość, ale także traktują go jako środek sprawczy służący uobecnieniu w procesie symbolizowania. O ile można zgodzić się z ogólnym przesłaniem teorii Beltinga, to w szczegółowych interpretacjach stanowi ona regres w stosunku do antropologicznie zorientowanych studiów nad sztuką w pradziejach.
Informacje o autorze:
BEDNARCZUK ARKADIUSZ – historyk sztuki, filozof, adiunkt w Zakładzie Ochrony Dziedzictwa Kulturowego i Komunikacji Międzykulturowej Wydziału Pedagogiczno-Artystycznego UAM w Kaliszu. E-mail: arbed[at]amu.edu.pl
Prace cytowane Rozwiń
Belting Hans. 1995. Das Ende der Kunstgeschichte. Eine Revision nach zehn Jahren. München: Verlag C.H. Beck.
Belting Hans. 2000. „Obraz i jego media. Próba antropologiczna”. Artium Quaestiones (11): 295-322.
Belting Hans. 2007. Antropologia obrazu. Szkice do nauki o obrazie, Kraków: Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych UNIVERSITAS.
Belting Hans. 2010. Obraz i kult. Gdańsk: Wydawnictwo Słowo/Obraz Terytoria.
Bryl Mariusz. 2000. „Historia sztuki na przejściu od kontekstowej Funktionsgeschichte ku antropologicznej Bildwissenschaft (casus Hansa Beltinga)” Artium Quaestiones (11): 237-293.
Bryl Mariusz. 2008. Suwerenność dyscypliny. Polemiczna historia sztuki od 1970 roku. Poznań: Wydawnictwo Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza.
Buchowski Michał. 1986. Magia. Jej funkcja i struktura. Poznań: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza.
Cassirer Ernst. 2006 Mit państwa: Warszawa Wydawnictwo IFiS PAN.
Frazer James George. 1971. Złota gałąź, t. 1. Warszawa 1971: Państwowy Instytut Wydawniczy.
Freedberg David. 2005. Potęga wizerunków. Studia z historii i teorii oddziaływania. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Heidegger Martin. 1992. „O źródle dzieła sztuki”. Sztuka i Filozofia (5): 9-67.
Heidegger Martin. 1994. Bycie i czas. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Heidegger Martin. 1998. Nietzsche. Warszawa: PWN.
Jarzewicz Jarosław. 2009. „Niewczesne refleksje po «Końcu historii sztuki»”. Artium Quaestiones (20): 197-214.
Kowalski Andrzej P. 1999. Symbol w kulturze archaicznej, Poznań: Wydawnictwo Naukowe Instytutu Filozofii Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza.
Kowalski Andrzej P. 2001. O wyobrażeniu metamorfozy i o doświadczeniu magicznym w kulturze wczesnotradycyjnej. W Czy metamorfoza magiczna rekompensuje brak symbolu?. red. Jerzy Kmita. Poznań: Wydawnictwo Naukowe Instytutu Filozofii Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza.
Kowalski Andrzej P. 2011. „Kulturoznawcza archeologia i prehistoria kontynentu sztuki”, Filo-Sofija. Rocznik Komisji Filozofii 12 (1): 291-310.
Lorenc Iwona. 2009. „Obraz w ujęciu fenomenologicznym i antropologicznym (Merleau – Ponty, Belting)”. Fenomenologia (7): 29-37.
Margolis Joseph. 2004. Czym, w gruncie rzeczy, jest dzieło sztuki? Wykłady z filozofii sztuki. Kraków: Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych UNIVERSITAS.
Pałubicka Anna. 1990. Kulturowy wymiar ludzkiego świata obiektywnego. Poznań: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza.
PałubickaAnna. 1985. „O trzech historycznych odmianach waloryzacji światopoglądowej”. Studia Metodologiczne (24): 51-76.
Wunenburger Jean-Jacques. 2011. Filozofia obrazów. Gdańsk : Wydawnictwo Słowo/Obraz Terytoria.
Wypustek Andrzej. 2001. Magia antyczna. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
