ISSN 2084–1418
Wersją pierwotną czasopisma jest wersja papierowa
2015, Nr (8), Antropologia i historia
Małgorzata Owczarska
Czas, przestrzeń i alternatywne sposoby wyrażania historyczności. Przypadek Tahiti
Pobierz wersję elektroniczną
Słowa kluczowe: Tahiti, Polinezja francuska, pielęgnacja pamięci, teoria postkolonialna, historyczność, historia tubylcza, czas, przestrzeń, pamięć, historiografia Polinezji
Abstrakt: Artykuł opisuje tahitański przypadek wyrażania autochtonicznego rozumienia historyczności. W takim ujęciu akademicka historiografia jest traktowana jako jedna z wielu alternatyw zapisywania i pamiętania przeszłości. Jest tak dlatego, że jako kulturowo odmienna blokuje odnalezienie i zrozumienie tubylczej wizji historii, która nie jest linearna ani tekstualna. Autorka analizuje relacje pomiędzy lokalną koncepcją czasu, przestrzeni i pamięci. Przekładając je na współczesne ruchy pielęgnacji pamięci, podając przykłady różnych dyskursów i praktyk, którymi okresowo żyją ich użytkownicy, wskazuje na paradoksy, współzależności i konflikty pomiędzy europejską, kolonialną historiografią a lokalnymi sposobami obcowania z przeszłością.
Informacje o autorze:
OWCZARSKA MAŁGORZATA – antropolog kulturowy, doktorantka Instytutu Etnologii i Antropologii Kulturowej Uniwersytetu Warszawskiego. E-mail: goska.owczarska[at]gmail.com
Prace cytowane Rozwiń
Adams H. 1901. Marau Ta’aroa. Memoirs of Arii Taimai E Marama of Eimeo Teriirere of Tooarai Teriinui of Tahiti Tauraatua i Amo. Paris.
Babadzan A. 1993. Les dépouilles des dieux. Essai sur la religion tahitienne à l’époque de la découverte. Paris.
Bachimon P. 1990. Tahiti Entre Mythes et Réalités. Essai d’histoire géographique. Paris.
Ballard C. 2014. „Oceanic Historicities”. The Contemporary Pacific 26 (1).
Baré J.-F. 2002. Le Malentendu Pacifique. Paris.
Baré J.-F. Tahiti. 1988. Les temps et les pouvoires. Pour une anthropologie historique du Tahiti post-européen. Paris.
Bernard R. 2004. Altérité polynésienne ou les métamorphoses de l’espace-temps. Paris.
Borofsky R. 2000. Cook. Lono. Obeyesekere and Sahlins. W Remembrance of Pacific Past. An Invitation to Remake History. Honolulu.
Buck P. 1983. Wikingowie Pacyfiku. Przeł. M. i A. Posern-Zielińscy. Warszawa.
Campbell I.C. 1997. „Culture Contact and Polynesian Identity in the European Age”. Journal of World History 8 (1).
Chakrabarty D. 2010. Historie mniejszości. przeszłości podrzędne. W Teoria wiedzy o przeszłości na tle współczesnej humanistyki. Red. E. Domańska. Przeł. P. Ambroży-Lis. Poznań.
Chesneaux J. Maclellan N. 1998. After Moruroa. France in the South Pacific. Melbourne. New York.
Davidson W.J. 1966. „Problems of Pacific history”. Journal of Pacific History 1.
Dening G. 1980. Islands and Beaches. Discourse on a Silent Land. Marquesas 1774–1880. Chicago.
Dening G. 1996. The Poetics of History. W Performances. red. id. Melbourne.
Druett J. 2011. Tupaia: Captain Cook's Polynesian Navigator. Santa Barbara–Denver–Oxford.
Ellis W. 1829. Polynesian Researches. During a Residence of Nearly Six Years in The South Sea Islands. Including Descriptions of The Natural History and Scenery of The Islands. With Remarks on The History. Mythology. Traditions. Government. Arts. Manners. and Customs of The Inhabitants. t. 1 i 2. London.
Europa i ludy bez historii. 2009. Przeł. W. Usakiewicz. Kraków.
Finney B. 1991. „Myth. Experiment. and the Reinvention of Polynesian Voyaging”. American Anthropologist New Series 93 (2).
Gunson N. 1963. „Histoire de la Mamaia ou hérésie visionnaire de Tahiti 1826–1841”. Bulletin de la Société des Études Océaniennes 143–144 (XII).
Hall S. 1992. The West and the Rest. Discourse and Power. W Formations of Modernity. red. S. Hall. B. Gieben. Cambridge.
Har-Peled M. 2012. „Dekolonizacja historii zachodniej. Polityczne źródła antropologii historycznej”. Rocznik Antropologii Historii 2 (1).
Hau’ofa E. 2008. We Are the Ocean. Selected Works. Honolulu.
Henry T. 1928 (1971). Ancient Tahiti. Based on Materials Recorded by J.M. Orsmond. New York.
Herenico V. Indigenous Knowledge and Academic Imperialism. W Remembrance of Pacific Past. An Invitation to Remake History. Honolulu.
Hobsbawm E. 1997. On History. London.
Howe K.R. 1996. „The Making of Cook’s Death: Marshall Sahlins and Gananath Obeysekere”. The Journal of Pacific History 31 (1).
Langdon R. 1978. „The European-looking People of Raroia and other Polynesian Islands: a Reply to Bengt Danielsson”. The Journal of the Polinesian Society 87 ( 2).
Looser D. 2014. Remaking Pacific Pasts: History, Memory, and Identity in Contemporary Theater from Oceania. Honolulu.
Marshall D. 1961. Raivavae. New York 1961.
Kame’eleihiwa L. 1992. Native Land and Foreign Desire. Pehea Lä E Pono Ai?. Honolulu.
Metge J. 1976. The Maoris of New Zealand: Rautahi (Revised edition). London.
Moerenhout J.A. 1837. Voyages aux îsles du Grand Ocean. Paris.
Morrison J. 2003. Le journal de James Morrison second maître à bord de la „Bounty”. Papeete.
Nandy A. 2010. Zapomniane sobowtóry historii. W Teoria wiedzy o przeszłości na tle współczesnej humanistyki. Red. E. Domańska. Przeł. P. Ambroży-Lis. Poznań.
Obeyesekere G. 2007. Apoteoza kapitana Cooka. Przeł. W. Usakiewicz. Kraków.
Oceanic Encounters. Exchange, Desire, Violence. 2009. red. M. Jolly. S. Tcherkêzoff. D. Tryon. Canberra.
Oliver D. 1974. Ancient Tahitian Society. t. 1. 2. 3. Honolulu.
Vernier C. 1948. Tahitiens d’hier et d’aujourd’hui. Paris.
Panoff M. 1989. Tahiti métisse. Paris.
Pratt M. 2011. Imperialne spojrzenie. Pisarstwo podróżnicze a transkulturacja. przeł. E. Nowakowska. Kraków.
Prytz-Johansen J. (1954) 2012. The Maori and his religion In its non-ritualistic aspects. Manchester.
Rigo B. 2004. Altérité polynésienne ou les métamorphoses de l’espace-temps. Paris.
Robineau C. 1984. Tradition et Modernité aux Iles de la Société. Du coprah à l’atome. Livre I. Paris.
Runia E. 2010. Obecność. W Teoria wiedzy o przeszłości na tle współczesnej humanistyki. red. E. Domańska. Poznań.
Sahlins M. 2007. Jak myślą „tubylcy” o kapitanie Cooku na przykład. przeł. W. Usakiewicz. Kraków.
Sahlins M. 2006. Wyspy historii. przeł. I. Kołbon. Kraków.
Said E. 2009. Kultura i imperializm. Przeł. M. Wyrwas-Wiśniewska. Kraków. E. Wolf.
Salmond A. 2009. Aphrodite’s Island. The European Discovery of Tahiti. Berkeley–Los Angeles–London.
Salmond A. 1978. „Te ao tawhito: a Semantic Approach to the Traditional Maori Cosmos”. The Journal of the Polynesian Society 87 (1).
Salmond A. 2003. The Trial of the Cannibal Dog: The Remarkable Story of Captain Cook’s Encounters in the South Seas. Yale.
Salmond A. 1991. Two Worlds: First Meeting between Maori and Europeans. 1642–1772. Auckland.
Smith B. 1988. European Vision and the South Pacific. New Have–Yale.
Smith P. 1898. „Hawaiki: the Whence of the Maori: Being an Introduction to Rarotonga History”. Part II. The Journal of the Polinesian Society 7 (4).
Stimsona J. F. 1957. Songs and Tales of the Sea Kings; Interpretations of the Oral Literature of Polynesia. Salem.
Ta’aroa M. 1971. Mémoires de Marau Ta’aroa. Paris.
Taonui R. 2008. Polynesian Oral Tradition. W Vaka Moana: Voyages of the Ancestors: The Discovery and Settlement of the Pacific. red. K.R. Howe. Auckland.
Thomas N. 1997. In Oceania. Visions. Artifacts. Histories. Durham–London.
Todorov T. 1996. Podbój Ameryki. Problem Innego. przeł. J. Wojcieszak. Warszawa.
Trask H. Kay. 1999. From a Native Daughter: Colonialism and Sovereignty in Hawaii. Revised Edition. Honolulu.
Tuhiwai-Smith L. 2012. Decolonizing Methodologies: Research and Indigenous Peoples. London–New York.
White H. 2010. Przeszłość praktyczna. W Teoria wiedzy o przyszłości na tle współczesnej humanistyki. Red. E. Domańska. Przeł. A. Czarnacka. Poznań.
