2015, Nr (8), Antropologia i historia

---

Anna Witeska-Młynarczyk
O ambiwalencji i procesach strukturyzacji pamięci we współczesnej Polsce. Fragmenty etnografii

Pobierz wersję elektroniczną

Słowa kluczowe: pamięć, tożsamość, polityka historyczna, komunizm

Abstrakt:
Artykuł traktuje o doświadczeniach byłych działaczy antykomunistycznych (więźniów politycznych) uwarunkowanych uwikłaniem w dzisiejszą politykę pamięci w Polsce, która doświadczenia te strukturyzuje. Pojęcie pamięci, ujmując je teoretycznie, rozumiane jest jako ucieleśniona praktyka społeczna rozgrywającą się w konkretnej przestrzeni materialnej, która ma na celu stabilizowanie określonych tożsamości i interpretacji przeszłości. Prowadząc namył o charakterze etnograficznym nad skutecznością dzisiejszej polityki historycznej w odniesieniu do doświadczeń rozmówców autorki, dochodzi ona do wniosku, że ujmowanie komunistycznej przeszłości jako nieproblematycznej całości wydaje się raczej wątpliwe (komunistyczna przeszłość jest rozumiana na wiele sposobów). Argumentuje ona, iż ze względu na złożoność dawnego doświadczenia przemocy żywego wśród jej rozmówców-ofiar, nie może ono zostać zawarte w skonwencjonalizowanych, zbiurokratyzowanych i sztywnych formach dzisiejszych projektów pamięci.

Informacje o autorze:
WITESKA-MŁYNARCZYK ANNA - antropolog kulturowy, adiunkt w Instytucie Etnologii i Antropologii Kulturowej Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. E-mail: anna.witeska[at]gmail.com

Prace cytowane Rozwiń

Witeska-Młynarczyk A. 2014. Evoking Polish Memory. State Self and the Communist Past in Transition. Frankfurt nad Menem–Berno–Bruksela– Nowy Jork–Oxford– Warszawa–Wiedeń.
Lambek M. 2005. Foreword. W Memory and Wolrd War II. An Ethnographic Approach. Red. F. Cappaletto. Oxford.
Pine F. 2007. Memories of Movement and the Stillness of Place: Kinship and Migration in the Polish Mountains. W Ghosts of Memory: Essays on Remembrance and Relatedness. Red. J. Carsten. Oxford.
Memory Cultures: Memory. Subjectivity and Recognition. 2006. Red. S. Radstone. K. Hogdkin. Nowy Brunszwik–Londyn.
Kirmayer L. 1996. Landscapes of Memory: Trauma. Narrative and Dissociation. W Tense Past: Cultural Essays in Trauma and Memory. Red. P. Antze. M. Lambek. Nowy Jork–Londyn.
Argenti N. Schramm K. 2010. Introduction. Remembering Violence: Anthroplogical Perspectives on Intergenerational Transmission. W Remembering Violence: Anthropological Perspectives on Intergenerational Transmission. red. N. Argenti. K. Schramm. Nowy Jork–Oxford.
Witeska-Młynarczyk A. 2010. „Pamięć autobiograficzna polskich „ofiar” i „oprawców” z okresu komunizmu w kontekście polityki historycznej partii Prawo i Sprawiedliwość”. Lud 94.
Morgan D. 2004. Konflikt pamięci. Narracje radomskiego czerwca 1976. Warszawa.
Stobiecki R. 2008. Historycy wobec polityki historycznej. W Pamięć i polityka historyczna. Doświadczenia Polski i jej sąsiadów. Red. S.M. Nowinowski. J. Pomorski. R. Stobiecki. Łódź.
Olick J. 2007. The Politics of Regret: On Collective Memory and Historical Responsibility. Nowy Jork–Londyn.
Küchler S. 1993. Landscape as Memory: The Mapping of Process and Its Representation in a Melanesian Society. W Landscape: Politics and Perspectives. Oxford.
Aretxaga B. 1997. Shattering Silence. Women. Nationalism. and Political Subjectivity in Northern Ireland. Princeton.
Goodwin Ch. 2000. „Action and Embodiment within Situated Human Interaction”. Journal of Pragmatics 32.
Rév I. 2005. Retroactive Justice: Prehistory of Post-communism. Stanford.
Koselleck R. 2002. The Practice of Conceptual History. Timing. History. Spacing Concepts. Stanford.
Tilley Ch. 2004. The Materiality of Stone: Exploration in Landscape Phenomenology. Oxford–Nowy Jork.
Miller D. 2005. Introduction. W Materiality. red. D. Miller. Durham.
Sturken M. 1997. Tangled Memories: The Wietnam War, the AIDS Epidemic. and the Politics of Remembering. Berkeley–London.
Argenti N. 2007. The Intestines of the State: Youth. Violence and Belated Historie in the Cameroon Grassfields. Chicago–London.
Shryock A. 1997. Nationalism and the Genealogical Imagination. Oral History and Textua Authority in Tribal Jordan. Berkeley–Los Angeles–London.
Bruner J. 1998. “What is Narrative Fact?” Annals of the American Academy of Political and Social Science 560.
Schudson M. 1997. Dynamics of Distortion in Collective Memory. W Memory Distortion: How Minds, Brains, and Societies Reconstruct the Past. Red. D. Schacter. Cambridge.
Skultans V. 2001. “Arguing with the KGB Archives”. Ethnos 66(3).
Gallinat A. 2006. „Menacing Buildings. Former Political Prisons and Prisoners in Eastern Germany”. Anthropology Today 22.
Huyssen A. 1996. „Monumental Seduction” New German Critique 69.
Haukanes H., Kaneff D., Pine F. 2004. Memory, Politics and Religion, The Past Meets the Present in Europe. Münster.
Young J. 1993. The Texture of Memory: Holocaust Memorials and Meaning. London.
Rowlands M., Tilley Ch. 2006. Monuments and Memorials. W Handbook of Material Culture. red. Ch. Tilley, W. Keane, S. Küchler, M. Rowlands, P. Spyer. London.