2015, Nr (8), Antropologia i historia

---

Agnieszka Halemba
Archiwum znalezione w garażu – antropolog wobec dokumentu

Pobierz wersję elektroniczną

Słowa kluczowe: metody badawcze, obserwacja uczestnicząca, archiwa, dokumenty, Syberia, Ukraina

Abstrakt:
Badacze z zakresu nauk humanistycznych oraz akademickich dyscyplin nauk społecznych często otwarcie przyznają się do wykorzystywania różnych metod oraz typów danych w procesie badawczym. Po mimo tego faktu należy postawić pytanie: czy antropolodzy, historycy, socjolodzy mówiący o obserwacji uczestniczącej, o pracy w archiwum lub też analizie tekstów kulturowych, tak naprawdę mówią o tych samych metodach badawczych? Po mimo wysokiej pozycji wielodyscyplinarności, interdyscyplinarności lub transdyscyplinarności, akademicki trening w przeważającej mierze prowadzony jest w dalszym ciągu w ramach granic poszczególnych dyscyplin, które szczególną uwagą kładą na rozwój jednej lub dwóch głównych metod badawczych nakazujących nabycie specyficznych umiejętności badawczych i swoistej wrażliwości. W przypadku antropologii badania terenowe prowadzone w oparciu o metodę obserwacji uczestniczącej nadal są jej wyróżnikiem. To samo można powiedzieć o pracy historyka z dokumentami archiwalnymi. Oprócz tego klasycznego obrazu metodologicznego, kształtuje się jednak odmienna postawa badawcza kierująca się w stronę innych typów źródeł oraz metod. W artykule jest ona opisana na podstawie dwóch przykładów (mini-studiów przypadku) z badań własnych prowadzonych w Republice Ałtaju oraz na Zakarpaciu. Przykłady te dotyczą znaczenia dokumentów pisanych, na które natrafiła Autorka w czasie swojej pracy terenowej. Uzmysławiają one, że dzięki uwzględnieniu innych typów źródeł i procedur badawczych, zaufanie do narzuconych w treningu dyscyplinarnym metod badawczych, zaczyna budzić obawy i staje się coraz bardziej wątpliwe.

Informacje o autorze:
HALEMBA AGNIESZKA – antropolog kulturowy, adiunkt w Instytucie Etnologii i Antropologii Kulturowej Uniwersytetu Warszawskiego. E-mail: a.halemba[at]uw.edu.pl

Prace cytowane Rozwiń

Effrey A. Sluka, Antonius C.G.M. Robben. 2007. Fieldwork in Cultural Anthropology: And Introduction. W Ethnographic Fieldwork: An Anthropological Reader. Blackwell Publishing
Agnieszka Halemba. 2011. Polityka, teoria i metoda – czyli co tworzy współczesną antropologię. W Teren w antropologii. Wokół praktyki badawczej w antropologii kulturowej: namysły, problemy, propozycje. Poznań
Roger M. Keesing, Andrew Strathern. 1998. Fieldwork. W Cultural Anthropology: A contemporary perspective, 7-10. Fort Worth
Nicolas Dirks. 2002. Annals of the Archive: Ethnographic Notes on the Sources of History. W From the Margins: Historical Anthropology and its Futures, Durham, 47–65
Bernard Cohn. 1980. “History and Anthropology: The State of Play”.Comparative Studies in Society and History 22 (2): 198–221
Tristan Platt. 2012. Between Routine and Rupture: The Archive as Field Event. W The SAGE Handbook of Social Anthropology 2, 21-31. London
Reconstructing the House of Culture: Community, Self and the Makings of Culture in Russia and Beyond. 2011. Oxford–New York
Richard G. Fox, Andre Gingrich. 2002. Anthropology: by Comparison. London–New York
Agnieszka Halemba. 2011. Three Houses of Culture in Kosh Agach: Accounting for Culture Work in a Changing Political Setting. W Reconstructing the House of Culture: Community, Self and the Makings of Culture in Russia and Beyond. Oxford–New York, 97–116
Alexey Yurchak. 2005. Everything Was Forever, Until It Was No More: The Last Soviet Generation, Princeton
Keith Darden, Resisting Occupation: Lessons from a Natural Experiment in Carpathian Ukraine, b.d., http://keithdarden.wordpress.com/research-3/
Volodymy Fenych. 2007. „Etnonatsional’na Identichnist’ Greko-Katolikiv Mukachivskoi Eparkhii”. Carpatica 31: 38–62
Agnieszka Halemba. 2014. Virgin Mary, Ukraine and the underground Greek Catholic Church. W Maria in der Krise. Gesellschaftspolitische Instrumentalisierung einer religiösen Symbolfigur zur Zeit der Konfessionalisierung und im postkommunistischen Transformationsprozess in Ostmitteleuropa. Wien–Köln–Weimar, 331–346
Agnieszka Halemba. 2015. Negotiating Marian Apparitions: The Politics of Religion in Transcarpathian Ukraine. Budapest - New York
Marcin Napiórkowski. 2012. „Prawda Archiwów”. Kultura Współczesna 4: 12–26
Jane K. Cowan. 2012. Anthropology and History. W The SAGE Handbook of Social Anthropology 1, 121-137. London