ISSN 2084–1418
Wersją pierwotną czasopisma jest wersja papierowa
2014, Nr 1 (6), Semiotyka historii
Marcin Brocki
Proces historyczny w „punkcie bifurkacji” – Jurija Łotmana koncepcja zmiany kulturowej
Pobierz wersję elektroniczną
Słowa kluczowe: szkoła tartusko-moskiewska, semiotyka historii, Jurij Łotman, zmiana kulturowa
Abstrakt: Wg J. Łotmana, w późniejszej fazie jego twórczości, proces historyczny składa się zarówno z okresów stabilnego i przewidywalnego rozwoju zdarzeń, jak i „eksplozji”, które potrafią zmienić kierunek rozwoju kultury, a wektor tej zmiany jest „przed faktem”, nie do przewidzenia. Koncepcja „eksplozji”, w której przypadek i czynnik pozastrukturalny (ludzki), decyduje o rozwoju procesu historycznego, jest w centrum jego poglądu na sposób zorganizowania i organizowania się semiosfery. Artykuł konfrontuje taki model zmiany kulturowej z materiałem empirycznym dotyczącym oddolnych doświadczeń "wielkiej zmiany" przełomu lat '80 i '90.
Informacje o autorze:
BROCKI MARCIN – etnolog, antropolog kulturowy, dyrektor Instytutu Etnologii i Antropologii Kulturowej Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie.
Prace cytowane Rozwiń
Łotman Jurij. 1999. Kultura i eksplozja. Warszawa.
Barnard Alan. 1996. Encyclopedia of social and cultural anthropology. London – New York.
Bloch Marc. 1989. The symbolism of money in Imerina. W Money and the Morality of Exchange. Cambridge.
Carrier James G. 2005. A handbook of economic anthropology, Cheltenham – Northhampton.
Misztal Barbara. 2000. Teoria socjologiczna a praktyka społeczna. Kraków.
Tarkowska Elżbieta. 1992. Temporalny wymiar przemian zachodzących w Polsce. W Kulturowy wymiar przemian społecznych. Warszawa.
Łotman Jurij. 1988. "Symbol w systemie kultury". Polska Sztuka Ludowa 42 (3).
Sorman Guy, Prigogine Ilya.1993. Świat powstał z chaosu. W Prawdziwi myśliciele naszych czasów. Warszawa.
Sokal Alan, Bricmont Jean. 2004. Modne bzdury: o nadużywaniu pojęć z zakresu nauk ścisłych przez postmodernistycznych intelektualistów. Warszawa.
Sztompka Piotr. 1999. Imponderabilia wielkiej zmiany: mentalność, wartości i więzi społeczne czasów transformacji. Warszawa
Kaufmann Jean Claude. 2013. Kiedy Ja jest innym. Warszawa.
Żyłko Bogusław. 2008. Przedmowa. W Uniwersum umysłu: semiotyczna teoria kultury. Gdańsk
Uspienski Boris. 1998. Historia i semiotyka. Percepcja czasu jako problem semiotyczny. W Historia i semiotyka. Gdańsk
Ziółkowski Marek. 1999. O imitacyjnej modernizacji społeczeństwa polskiego. W Imponderabilia wielkiej zmiany. Warszawa.
Górny Konrad. 2003. Antropologiczno - socjologiczne studium społeczności lokalnych w okresie transformacji: przypadek Włodawy i powiatu włodawskiego. Wrocław.
Goffman Erving. 2006. Rytuał interakcyjny. Warszawa.
Latour Bruno. 2010. Splatając na nowo to, co społeczne : wprowadzenie do teorii aktora-sieci. Kraków.
Kubik Jan. 2010. Power of Symbols Against the Symbols of Power: The Rise of Solidarity and the Fall of State Socialism in Poland. University Park Pennsylvania.
Robotycki Czesław. 1998.Nie wszystko jest oczywiste. Kraków.
Hann Chris. 1994. When History Accelerates: Essays on Rapid Social Change, Complexity, and Creativity, Athlone Press.
Hann Chris. 2005. Postsocialist societies. Cheltenham.
Toffler Alvin. 2006. Trzecia fala. Poznań.
Kubicki Paweł, Pożarlik Grzegorz. 2002. Obraz integrującej się Europy. Autoidentyfikacja lokalna, narodowa i europejska mieszkańców regionu dolnośląskiego, lubelskiego i podkarpackiego. W Polska lokalna wobec integracji europejskiej. Kraków.
Brocki Marcin. 2011. "Nostalgia za PRL-em. Próba analizy". Konteksty. Polska Sztuka Ludowa 1.
