ISSN 2084–1418
Wersją pierwotną czasopisma jest wersja papierowa

2020, Nr (13), Historia mówiona - emocje


Marta Duch-Dyngosz
Emplacing Vernacular Memory: Looking for the Unconscious and Affective Aspects of Collective Memory

Pobierz wersję elektroniczną
Słowa kluczowe: pamięć umiejscowiona, pamięć miejsca, emocje, badania terenowe

Abstrakt:
Artykuł poddaje refleksji znaczenie miejsca w studiowaniu pamięci potocznej jako fenomenu, który pozostaje zarówno nośnikiem pamięci dla aktorów społecznych, jak i produktem narracji, przypisywanych przez aktorów znaczeń, wartości, emocji oraz podejmowanych wobec niego działań. Na postawie studium przypadku niewielkiego miasta i okolicznych miejscowości autorka próbuje ukazać złożoność związków miejsca z pamięcią i wynikających z tego konsekwencji dla prowadzenia badań terenowych. W artykule bazę źródłową stanowią przede wszystkim materiały z badań terenowych nad pamięcią o powojennej Polsce i Ukrainie, zrealizowane w latach 2017-2019 przez polskie i ukraińskie badaczki. Złożyły się na nie wywiady osobiste, obserwacja i analiza dokumentów. Artykuł ukazuje, jak w miejscu kumulują się doświadczenia biograficzne, kształtując pamięć typu locus – gdzie partykularna perspektywa zaangażowania w przeszłe wydarzenie, odczuwane emocje, reakcje ciała przeplatają się z nadawanymi im w późniejszym życiu interpretacjami, znaczeniami czy wartościami. Dla ludzi, którzy mają żywą pamięć o konkretnych wydarzeniach, można mówić o ukształtowaniu się partykularnej pamięci miejsca, która ucieleśnia jednostkową historię, sprzęgając z nim emocje i ciało interlokutora. Wyzwaniem dla badacza jest odnalezienie się w tej specyficznej topografii pamięci, przywoływanej nie tyle za pomocą słów, co gestów, spojrzeń, mimiki twarzy, nawet tembru głosu. W takiej sytuacji badacz musi dołożyć starań, by zbliżyć się do sposobu, w jaki rozmówczyni/ rozmówca doświadcza, pamięta, wyobraża sobie to miejsce. Jednym z takich nośników znaczeń mogą być wyrażane w trakcie wywiadu emocje, które stają się szansą, by zrozumieć przywoływane wspomnienie.

Informacje o autorze:
MARTA DUCH-DYNGOSZ - adiunkt w Akademi Wychowania Fizycznego w Krakowie, E-mail: marta.duch@awf.krakow.pl. ORCID 0000-0002-9469-5901.

Prace cytowane Rozwiń
Powrót