2019, Nr (12), Historia publiczna

---

Jewgienij W. Semenow
Nieznane karty z życia Przecława Smolika z jego pobytu na Zabajkalu na początku XX wieku

Pobierz wersję elektroniczną

Słowa kluczowe: Zabajkale, jeńcy wojenni, I wojna światowa, Buriaci, Wierchnieudyńsk, buddyzm, rytuał Czham, dacan Tamczyński, dacan Szułutskij, Przecław Smolik

Abstrakt:
Artykuł omawia życie i twórczość Przecława Smolika, polskiego jeńca wojennego z okresu I wojny Światowej, podczas jego pobytu na Zabajkalu w latach 1915 -1918. Autor artykułu uściślił niektóre aspekty pobytu P. Smolika w obozie dla jeńców wojennych w Wierchnieudyńsku we wspomnianym okresie. Na podstawie dokumentów archiwalnych pochodzących z Państwowego Archiwum Republiki Buriacji (Ułan –Ude), utworów literackich oraz wspomnień Przecława Smolika rekonstruuje okres zabajkalski w jego życiu. W artykule opisane zostały warunki życia w obozie dla jeńców wojennych oraz praca w charakterze lekarza w szpitalu wojskowym prowadzonym przez Czerwony Krzyż w Wierchnieudyńsku. Artykuł zawiera także opis najważniejszych buddyjskich świąt religijnych, których świadkiem był P. Smolik – rytuał Czham i obchody wschodniego Nowego Roku (Сагаан hара). Rezultatem badania jest dokładniejsze określenie niektórych faktów z życia P. Smolika na Zabajkalu, co pozwala na pełniejsze przedstawienie warunków w jakich funkcjonował podczas pobytu w Wierchnieudyńsku. W wyniku badania ustalono dokładne daty pełnienia przez P. Smolika funkcji lekarza w szpitalu wojskowym Czerwonego Krzyża.

Informacje o autorze:
EWGENIEJ W. SEMIENOW – kandydat nauk historycznych, docent w Katedrze Muzeologii i Dziedzictwa Federalnej Budżetowej Jednostki Szkolnictwa Wyższego „Wschodniosyberyjski Państwowy Instytut Kultury” w Ułan-Ude. E-mail: sew11[at]mail.ru, ORCID 0000-0003-1133-8499.

Prace cytowane Rozwiń

Государственный архив Республики Бурятия [ГАРБa]. Ф. 10. Оп. 1. Д. 3052. Дело о предоставлении жилья военнопленным гражданам 16 января 1914 г.–28 ноября 1916 г. на 223 л.
ГАРБb. Ф. 10. Оп. 1. Д. 3070. Дело о размещении военнопленных на винокуренном заводе А.К. Кобылкина. 17 января 1915 г. на 8 л.
ГАРБc. Ф. 101. Оп. 2. Д. 23. Требовательные ведомости на выдачу зарплаты сотрудникам и другие оправдательные документы за 1917 г. на 60 л.
ГАРБd. Ф. 526. Оп. 1. Д. 2. Метрические книги костела об умерших.
Первая мировая война. 1999. Т. 19 z Всемирная история.. Минск: Современный литератор.
Гергилева А.И. 2006. Военнопленные Первой мировой войны на территории Сибири. Автореф. дис. … канд. ист. наук. Красноярск.
Еремин И.А. 2007. „Военнопленные Первой мировой войны в Западной Сибири.» Изв. Томского политехн. ун-та 310 (1): 259–263.
Иконникова Т.Я. 2004. Военнопленные Первой мировой войны на Дальнем Востоке России (1914–1918 гг.). Хабаровск: [b.w.].
Минерт Л.К. 1983. Памятники архитектуры Бурятии. Новосибирск: Наука.
Позднеев А.М. 1887. Очерки быта буддийских монастырей и буддийского духовенства в Монголии в связи с отношениями сего последнего к народу. Санкт-Петербург: Типография Императорской Академии наук.
Россия в Мировой войне 1914-1918 года (в цифрах). 1925. М.: [b.w.].
Цыремпилов Н.В. 2013. Буддизм и империя. Бурятская буддийская община в России (XVIII–начало XX в.). Улан-Удэ: ИМБТ СО РАН.
Чащин А. 2009. Сретенск. Страницы истории. Чита: Экспресс-изд-во.
Baranowski Wł. 2012. „Kultura społeczna Buriatów w polskich relacjach.” Zeszyty Wiejskie 17: 174–182.
Davies N. 1999. Boże igrzysko. Historia Polski. Kraków: Wydawnictwo ZNAK.
Giblak D. 2003. „Przecław Smolik badaczem kultury Buriatów.” W Полония в Сибири: проблемы и перспективы развития : материалы Междунар. науч. конф, 61–63. Улан-Удэ: Изд-во Бурят. гос. ун-та.
Polski słownik biograficzny [PSB]. 1999. T. XXXIX/2. Z. 161. Warszawa–Kraków.
Smolik P. 1921a. Przez lądy i oceany. (Sześć lat na Dalekim Wschodzie). Warzawa–Kraków.
Smolik P. 1921b. Z ojczyzny Dżyngis-Chana. Legendy Dalekiego Wschodu. Lwów.
Smolik P. 1923. Pod Ałtajem. Szkice z Azji. Kraków.
Smolik, P. 1925. Wśród wyznawców Burchan-Buddhy. Szkice z życia, opowieści i legendy Mongoło-Buriatów. Kraków.