ISSN 2084–1418
Wersją pierwotną czasopisma jest wersja papierowa
2018, Nr (11), Kulturowa historia wiedzy
Jacek Pawlik
Georges Balandier a kwestia historyczności w badaniach antropologii kulturowej
Pobierz wersję elektroniczną
Słowa kluczowe: historia, tradycja, antropologia dynamiczna, Georges Balandier
Abstrakt: Artykuł przedstawia perspektywą historyczną, która stała u podstaw antropologii dynamicznej Georges’a Balandiera, francuskiego socjologa, antropologa i afrykanisty. Wskazując na inspiracje, jakie dla Balandiera stanowiły prace E.E. Evans-Pritcharda oraz Szkoły Manchester autor podkreśla brak większej współpracy między antropologią brytyjską i francuską. Niemały wpływ na koncepcje Balandiera wywarła Szkoła Annales, a szczególnie prace teoretyczne Georges’a Gurvitcha. Powiązania z tym ostatnim wpłynęły na radykalne odcięcie się Balandiera od koncepcji Claude’a Lévi-Straussa. Odkrywcze podejście Balandiera pozwoliło na uchwycenie historycznej dynamiki kierującej zjawiskami społecznymi i kulturowymi. Ukazując relacje między tradycją a nowoczesnością zakwestionował etnologię ahistoryczną. Choć nie był historykiem, jednak jego dzieło stało się inspiracją dla rodzącej się na gruncie francuskim historii Afryki.
Informacje o autorze:
JACEK JAN PAWLIK – misjonarz, etnolog, afrykanista; ks. profesor w Uniwersytecie Warmińsko-Mazurskim w Olsztynie. E-mail: jacek.pawlik@uwm.edu.pl. ORCID 0000-0003-2142-9976.
Prace cytowane Rozwiń
Agier, Michel. 2017. „Un pont sur la Manche. Vers une anthropologie situationnelle.” Cahiers d’Études africaines 57 (4): 921–932.
Balandier, Goerges. 1951. „La situation coloniale: approche théorique.” Cahiers Internationaux de Sociologie 11: 44–79.
Balandier, Georges. 1955a. Sociologie actuelle de l’Afrique noire. Paris: P.U.F.
Balandier, Georges. 1955b. Sociologie des Brazzavilles noires. Paris: P.U.F.
Balandier, Georges. 1963. „Sociologie dynamique et histoire à partir de faits africaines.” Cahiers internationaux de sociologie 34: 3–11. Strona www: http://classiques.uqac.ca/contemporains/balandier_georges/socio_dynamique/socio_dynamique.html. [Dostęp 17.11.2018].
Balandier, Georges. 1967a. „Années 1960, le moment structuraliste du XXe siècle.” Le Nouvel Observateur, 22 lutego 1967.
Balandier, Georges. 1967b. Anthropologie politique. Paris: P.U.F.
Balandier, Georges. 1970. Życie codzienne w królestwie Kongo (XVI–XVIII w.). Przeł. E. Bąkowska. Warszawa: P.I.W. Pierwodruk 1965.
Balandier, Georges. 1974. Anthropo-logiques. Paris: P.U.F.
Balandier, Georges. 1997. Conjugaisons. Paris : Fayard.
Balandier, Georges. 2003. Civilisés, dit-on. Paris : Fayard.
Balandier, Georges. 2012. „Comment peut-on être socio-anthropologue? Libre propos.” W Comment peut-on être socio-anthropologue ?, red. J.-M. Bessette i B. Péquignot, 19–44. Paris : L’Harmattan.
Braudel, Fernand. 2010. „Présentation du premier numéro des Cahiers, janvier 1960.” Cahiers d’Études africaines 50 (2–4): 1–2.
Coquery-Vidrovitch, Catherine. 2017. „Contribution de Georges Balandier à la genèse de l’histoire africaine de langue française.” Cahiers d’Études africaines 57 (4): 825–832.
Evans-Pritchard, Edward E. 1961. Anthropology and History. Manchester: The University of Manchester Press.
Gaillard, Gérald. 2017. „Georges Balandier.” Journal des anthropologues 148–149: 9–24.
Farrugia, Francis. 1997. „« Phénomène social total » contre « structure social ». Balandier–Gurvitch: une dynamique commune.” W Autour de Georges Balandier. Praca zbiorowa, 43–71. Paris : L’Harmattan.
Gluckman, Max. 1940. „Analysis of a Social Situation in Modern Zululand.” Bantu Studies 14: cz. I: 1–30; cz. II: 147–174.
Gurvitch, Georges. 1955. „Le concept de structure sociale.” Cahiers internationaux de sociologie 19: 3–44.
Gurvitch, Georges. 1985. „Avertissement de la première édition.” W M. Mauss. Sociologie et anthropologie, VII–VIII. Paris : P.U.F. Pierwodruk 1950.
Kapferer, Bruce. 1995. „The Performance of Categories. Plays of Identity in Africa and Australia.” W The Urban Context. Ethnicity, Social Networks, and Situational Analysis, red. A. Rogers i S. Vertovec, 55–80. Oxford: Berg Publishers.
Le Pogam, Yves. 2004. „Corps et métissages dans l’anthropo-sociologie générative critique de Georges Balandier.” Corps et culture 6/7. Strona internetowa. Dostęp [11.11.2018]. https://journals.openedition.org/corpsetculture/887.
Lévi-Strauss, Claude. 1953. „Social Structure.” W Anthropology Today. An Encyclopedic Inventory, red. A.L. Kroeber, 524–553. Chicago: The University of Chicago Press.
Lévi-Strauss, Claude. 1969. Myśl nieoswojona. Przeł. A. Zajączkowski. Warszawa: PWN. Pierwodruk 1962.
Lévi-Strauss, Claude. 1970. Antropologia strukturalna. Przeł. K. Pomian. Warszawa: P.I.W. Pierwodruk 1958.
