2018, Nr (11), Kulturowa historia wiedzy

---

Tomasz Falkowski
O sztuce dyplomacji we współczesnej filozofii i historii nauk

Pobierz wersję elektroniczną

Słowa kluczowe: historia i filozofia nauk, sztuka dyplomacji, nauka jako praktyka, myśl Isabelle Stengers

Abstrakt:
Celem artykułu jest analiza pewnego współczesnego podejścia z zakresu historii i filozofii nauk, które określa się mianem „sztuki dyplomacji” i które stara się przekroczyć alternatywę między absolutystycznym rozumieniem osiągnięć nauki a ich relatywizacją w wielu studiach kulturoznawczych, socjologicznych, historycznych czy antropologicznych. Jedną z głównych promotorek wspomnianej perspektywy badawczej jest Isabelle Stengers. W swojej twórczości od kilkunastu lat rozwija ona propozycję potraktowania nauki jako specyficznej praktyki, która rządzi się własnymi wartościami, wymogami i zobowiązaniami. To właśnie te pojęcia – praktyka, wartości, wymogi, zobowiązania, a także więzy czy prawda względności – wyznaczają konceptualne zręby myślenia Stengers. Artykuł skupia się na ich rekonstrukcji oraz ukazuje, jak pracują one na konkretnym materiale historycznym, którego przykładem są badania fizyczne nad cząstką neutrino.

Informacje o autorze:
TOMASZ FALKOWSKI – metodolog historii, historyk nauki, adiunkt w Zakładzie Metodologii Historii i Historii Historiografii IH UAM w Poznaniu. E-mail: tmfalko@amu.edu.pl. ORCID 0000-0002-4799-3594.

Prace cytowane Rozwiń

Bensaude-Vincent, Bernadette. 2008. „Lavoisier par documents et monuments. Deux cents ans de commémorations.” Strona internetowa OpenEdition Books. Dostęp [15.11.2018]. https://books.openedition.org/pupo/1306. Conry, Yvette. 1983. „Combats pour l’histoire des sciences: lettre ouverte aux historiens des mentalités”. Revue de Synthèse 104 (111–112): 363–407. Deleuze, Gilles i Felix Guattari. 2000. Co to jest filozofia? Gdańsk: słowo/obraz terytoria. Guesnerie, Roger i François Hartog, red. 1998. Des sciences et des techniques: un débat. Paris: EHESS. Historyka. 2017 (47). Jenkins, Keith. 2002. „Żyć w czasie, lecz poza historią, żyć w moralności, lecz poza etyką.” W Pamięć, etyka i historia, red. E. Domańska, 235–285. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie. Kleinberg, Ethan, Joan Wallach Scott i Gary Wilder. 2018. „Tezy o teorii i historii.” Strona internetowa Historyki. Dostęp [10.11.2018]. http://journals.pan.pl/dlibra/publication/124633/edition/108768/content. Levitt, Norman i Paul R. Gross. 1994. Higher Superstition. The Academic Left and Its Quarrels with Science. Baltimore i Londyn: Johns Hopkins University Press. Metzger, Hélène. 1987. La Méthode philosophique en histoire des sciences: Textes 1914–1939. Paris: Fayard. Pestre, Dominique. 1998. „L’étude sociale des sciences et le travail historique.” W Des sciences et des techniques: un débat, red. R. Guesnerie i F. Hartog, 185-196. Paris: EHESS. Stengers, Isabelle. 1995. L’Invention des sciences modernes. Paris: Flammarion. Stengers, Isabelle. 2003. Cosmopolitiques I. Paris: La Découverte. Stengers, Isabelle. 2006. La Vierge et le neutrino. Les scientifiques dans la tourmente. Paris: Les Empêcheurs de penser en rond / Le Seuil. Stengers, Isabelle i Bernadette Bensaude-Vincent. 2003. 100 mots pour commencer à penser les sciences. Paris: Les Empêcheurs de penser en rond / Le Seuil. Whitehead, Alfred N. 1988. Nauka i świat współczesny. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX.