ISSN 2084–1418
Wersją pierwotną czasopisma jest wersja papierowa
2018, Nr (11), Kulturowa historia wiedzy
Jaromir Jeszke
Rola mitów o nauce w debacie społecznej
Pobierz wersję elektroniczną
Słowa kluczowe: mit, nauka, komunikacja społeczna, upowszechnienie nauki, debata publiczna
Abstrakt: Zastosowanie koncepcji mitu do badań nad nauką ma już długą tradycję. Klasyczna definicja mitu musiała zostać przystosowywano do tego obszaru interpretacji. Za jej jądro uznano ‘sakralizowanie’ treści naukowych, wyłączonych z powodów społecznych, kulturowych, politycznych lub innych ze standardowych procedur weryfikacyjnych. Zmiana tradycyjnego już statusu takich treści byłaby równoznaczna z naruszeniem społecznego tabu. Obraz nauki ulegał zafałszowaniu. Historyczno – kulturowa analiza obejmie wybrane zjawiska społeczne, polityczne, ideologiczne, światopoglądowe i inne, związane z tworzeniem i funkcjonowaniem mitów dotyczących nauki. Autor ukazuje przykłady konstrukcji i funkcji mitów o nauce. Kategoria mitu staje się pojemnym i poręcznym narzędziem interpretacji zjawisk zachodzących wokół nauki w debacie publicznej.
Informacje o autorze:
JAROMIR JESZKE - etnolog, historyk nauki, antropolog wiedzy; profesor nadzwyczajny w Uniwersytecie Adama Mickiewicza w Poznaniu. E-mail: jeszke@amu.edu.pl. ORCID 000-0002-1257-6061.
Prace cytowane Rozwiń
Afeltowicz, Łukasz. 2012. Modele, artefakty, kolektywy. Praktyka badawcza w perspektywie współczesnych studiów nad nauką. Toruń.
Andreski, Stanisław. 2002. Czarnoksięstwo w naukach społecznych. Warszawa: Oficyna Naukowa.
Bobako, Monika. 2017. Islamofobia jako technologia władzy. Studium z antropologii politycznej. Kraków: Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych UNIVERSITAS.
Bystroń, Jan Stanisław. 1935. Megalomania narodowa. Warszawa: Towarzystwo Wydawnicze „Rój”.
Bystroń, Jan Stanisław. 1980. Tematy, które mi odradzano. Wybór i oprac. L. Stomma. Warszawa: PIW.
Drozdowicz, Zbigniew, red. 1997. Historia i struktura mistyfikacji. Poznań: Wydawnictwo Fundacji Humaniora.
Jeszke, Jaromir. 2007. Mity polskiej historiografii nauki. Warszawa: Wydawnictwo IHN PAN.
Jeszke, Jaromir. 2012. Homeopatia – doktryna kryzysów. Między przełomami w nauce i przemianami społecznymi. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.
Kołakowski, Leszek. 1994. Obecność mitu. Wrocław: Wydawnictwo Dolnośląskiw.
Minois, Georges. 1996. Kościół i nauka. Dzieje pewnego niezrozumienia. Od Galileusza do Jana Pawła II. Warszawa: Oficyna Wydawnicza Volumen.
Motycka, Alina. 2005. Rozum i intuicja w nauce. Warszawa: Wydawnictwo Eneteia.
Nowak, Andrzej W., Krzysztof Arbiszewski i Michał Wróblewski. 2016. Czyje lęki, czyja nauka, Struktury wiedzy wobec kontrowersji naukowo-społecznych. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.
Płonka-Syroka, Bożena. 2013. Medycyna w Historii i kulturze. Studia z antropologii wiedzy. Wrocław: Uniwersytet Medyczny im. Piastów Śląskich we Wrocławiu.
Pomorski, Jan. 1998. „Historiografia jako autorefleksja kultury poznającej.” W Świat historii. Prace z metodologii historii i historii historiografii dedykowane Jerzemu Topolskiemu z okazji siedemdziesięciolecia urodzin, red. W. Wrzosek. Poznań: Instytut Historii UAM.
Radkowska-Walkowicz, Magdalena. 2013. Doświadczenie in vitro. Niepłodność i nowe technologie reprodukcyjne w perspektywie antropologicznej. Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego.
Rheinberger, Hans-Jörg. 2015. Epistemologia historyczna. Warszawa: Oficyna Naukowa.
Sojak, Radosław. 2014. Spełniona obietnica. Szkic do koncepcji stylów badawczych na przykładzie socjologii wiedzy. Bydgoszcz: Oficyna Wydawnicza Epigram.
Solarska, Maria. 2011. S/Przeciw-historia. Wymiar krytyczny Historii kobiet. Bydgoszcz: Oficyna Wydawnicza Epigram.
Staszczak, Zofia, red. 1987. Słownik etnologiczny. Termin ogólne. Warszawa–Poznań: PWN.
Surman, Jan. 2014. „Historyzowanie nauki lub jak nowe przychodzi na świat. Rozmowa z Hansem-Jörgiem Rheinbergerem.” Historyka. Studia Metodologiczne 44: 51–65.
Szacki, Jerzy. 2001. „Historia i mitologia.” Res Publica Nowa 7: 54.
Topolski, Jerzy .1996. Jak się pisze i rozumie historię. Tajemnice narracji historycznej. Warszawa: Oficyna Wydawnicza Rytm.
Wrzosek, Wojciech. 2009. O myśleniu historycznym. Bydgoszcz: Oficyna Wydawnicza Epigram.
Zasztowt, Leszek. 2015. „Wstęp.” W Historia Nauki Polskiej, t. X (1944–1989), cz. I, red. L. Zasztowt i J. Schiller-Walicka. Warszawa: Wydawnictwo IHN PAN.
