2018, Nr (11), Kulturowa historia wiedzy

---

Bożena Płonka-Syroka
Antropologia wiedzy jako nowa perspektywa badań nad historią medycyny

Pobierz wersję elektroniczną

Słowa kluczowe: antropologia wiedzy, historiografia medycyny

Abstrakt:
Antropologia wiedzy nawiązuje jako do źródeł inspiracji do standardu niemieckich szkół historiograficznych, uwzględniających rolę kontekstu społeczno-kulturowego w genezie przemian w naukach społecznych – Kulturgeschichte der Medizin oraz Sozialgeschichte der Medizin. Źródłem inspiracji były też w okresie kształtowania się jej standardu koncepcje P. Duhema, T.S. Kuhna, S. Amsterdamskiego, B. Skargi i W. Wrzoska. Celem artykułu jest przedstawienie podstawowych pojęć związanych z praktyką badawczą antropologii wiedzy oraz przykładów ich zastosowania w opracowywaniu konkretnych problemów szczegółowych. W artykule zostaną przedstawione moje publikacje, ilustrujące różne obszary tematyczne oraz wybrane opracowania zbiorowe redagowane (i współredagowane) przez pracowników Zakładu Humanistycznych Nauk Wydziału Farmaceutycznego Uniwersytetu Medycznego we Wrocławiu, w których przygotowaniu uczestniczyło kilkuset autorów z różnych ośrodków akademickich w Polsce.

Informacje o autorze:
BOŻENA PŁONKA-SYROKA - historyk medycyny; profesor Uniwersytetu Medycznego we Wrocławiu. E-mail: bozena.plonka-syroka@umed.wroc.pl. ORCID: 0000-0001-8743-4634.

Prace cytowane Rozwiń

Adamowicz, Anna, i Bożena Płonka-Syroka. 2018. „Szczepienia przeciw ospie prawdziwej oraz gruźlicy w opiniach lekarzy polskich w świetle wybranych tytułów polskiego czasopiśmiennictwa lekarskiego (1801–1900).” Analecta 27 (1): 157–204. Amsterdamski, Stefan. 1983. Między historią a metodą. Spory o racjonalność nauki. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy. Fleck, Ludwik. 1986. Powstanie i rozwój faktu naukowego. Wprowadzenie do nauki o stylu myślowym i kolektywie myślowym. Przeł. M. Tuszkiewicz. Lublin: Wydawnictwo Lubelskie. Gościniak, Grażyna, Elżbieta Lonc, Anna Okulewicz, Bożena Płonka-Syroka. 2015. „Epidemiczne zagrożenia na Dolnym Śląsku, Polska, w latach 1945–1975 oraz przeciwdziałania.” W Wektory i patogeny – w przeszłości i przyszłości in memoriam profesoris Tadeusz M. Lachowicz, red. G. Bugla-Płoskońska i E. Lonc, 89–114. Wrocław: Oficyna Wydawnicza Arboretum. Jütte, Robert. 2000. „Sozialgeschichte der Medizin: zakres – metody – cele.” Przeł. T. Srogosz. Medycyna Nowożytna 25 (1): 25–42. Kuhn, Thomas Samuel. 1985. Dwa bieguny. Tradycja i nowatorstwo w badaniach naukowych. Przeł. S. Amsterdamski. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy. Lonc, Elżbieta, i Bożena Płonka-Syroka, red. 2004. „Dzieje parazytologii polskiej w latach 1945-2000.” Warszawa–Wrocław: Polskie Towarzystwo Parazytologiczne – Oficyna Wydawnicza Arboretum. Lonc, Elżbieta, i Bożena Płonka-Syroka. 2007. „Historyczne konteksty parazytologicznych badań w tropiku, na przykładzie malarii”. Wiadomości Parazytologiczne 53 (3): 179–187. Lonc, Elżbieta, Grażyna Gościniak, Anna Okulewicz, Bożena Płonka-Syroka, Marek Stych. 2017. „Epidemiczne zagrożenia w latach 1975–2015 na Dolnym Śląsku w kontekście zmieniających się systemów ochrony zdrowia publicznego w Polsce.” W Uzdrowiska. Zdrowie dla regionu (2), red. E. Lonc i K. Plewa-Tutaj, 333–355. Wałbrzych: Wydawnictwo Uczelniane Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej im. Angelusa Silesiusa. Płonka-Syroka, Bożena. 1990. Recepcja doktryn medycznych przełomu XVIII i XIX wieku w polskich ośrodkach akademickich w latach 1784–1863. Wrocław: Wydawnictwo Ossolineum. Płonka-Syroka, Bożena. 1992. „Doktryny medyczne nurtu hermetycznego – struktura, geneza, uwarunkowania recepcji w społeczności naukowej.” Medycyna Nowożytna [zeszyt wstępny]: 7–38. Płonka-Syroka, Bożena. 1993. „Międzykulturowa recepcja doktryn medycznych na przykładzie doktryny Johna Browna (1736–1788). Problemy metodologiczne.” Kwartalnik Historii Nauki i Techniki 4 (38): 3–37. Płonka-Syroka, Bożena. 1994a. „Ludwik Fleck (1896–1961), mikrobiolog, prekursor nowoczesnej historii medycyny.” Medycyna Nowożytna 1 (1): 47–82. Płonka-Syroka, Bożena. 1994b. „Poglądy metodologiczne Ludwika Flecka (1896–1961) i ich recepcja w literaturze światowej w latach 1935–1993.” Archiwum Historii i Filozofii Medycyny 4 (57): 493–512. Płonka-Syroka, Bożena. 1995a. „Problem wyboru teorii przez społeczność naukową na przykładzie nauk medycznych.” Prace Naukowe Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Częstochowie. Seria: Filozofia, Socjologia 4: 177–193. Płonka-Syroka, Bożena. 1995b. „Społeczno-kulturowy kontekst historii medycyny – przegląd koncepcji i propozycje badawcze.” Medycyna Nowożytna 1 (2): 5–21. Płonka-Syroka, Bożena. 1996a. „Różne koncepcje podmiotowości człowieka w teoriach i doktrynach medycznych.” Medycyna Nowożytna 1–2 (3): 23–50. Płonka-Syroka, Bożena. 1996b. „Społeczno-kulturowy model nauki i nowe metody jego analizy.” Zagadnienia Naukoznawstwa 4: 509–524. Płonka-Syroka, Bożena. 1997. „Kierunki teoretycznego uzasadniania terapii w medycynie niemieckiej pierwszej połowy XIX stulecia.” Kwartalnik Historii Nauki i Techniki 2 (42): 69–86. Płonka-Syroka, Bożena. 1998a. „Koncepcja podmiotowości człowieka wobec podstawowych pojęć medycyny teoretycznej i praktycznej.” Kwartalnik Historii Nauki i Techniki 2 (43): 69–80. Płonka-Syroka, Bożena. 1998b. „Postawy lekarzy polskich generacji 1830–1859 wobec homeopatii i ich społeczne uwarunkowanie.” W Szkice z socjologii medycyny, red. M. Libiszowska-Żółtkowska, M. Ogryzko-Wiewiórkowska, W. Piątkowski, 85–99. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej. Płonka-Syroka, Bożena. 1999a. „Historyczne koncepcje podmiotowości człowieka i ich wpływ na ukształtowanie się założeń programowych nowożytnej medycyny.” W Podmiot w procesie, red. J. Jusiak i J. Mizińska, 211–239. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej. Płonka-Syroka, Bożena. 1999b. Medycyna niemiecka nurtu niematerialistycznego 1797–1848 i polska recepcja jej teorii i doktryn w dziewiętnastym stuleciu. Warszawa: Wydawnictwo IHN PAN. Płonka-Syroka, Bożena. 1999c. Mesmeryzm. Od astrologii do bioenergoterapii. Wrocław: Oficyna Wydawnicza Arboretum. Płonka-Syroka, Bożena, red. 1999d. Moralny wymiar choroby, cierpienia i śmierci. Studia z Dziejów Kultury Medycznej 2. Wrocław: Oficyna Wydawnicza Arboretum. Płonka-Syroka, Bożena. 2000a. „Beschreibung medizinischer Probleme während des Warschauer Gettos in den Memoiren von Prof. Henryk Makower und sejner Frau Prof. Noemi Widgorowicz-Makower aus den Jahren 1940 bis 1943.” W Sozialpolitik und Judentum. Medizin und Judentu 5, red. A. Scholz i C.-P. Heidel, 140–144. Dresden: Union-Druckerei Dresden GmbH. Płonka-Syroka, Bożena. 2000b. „Inspiracje antypozytywistyczne w europejskiej historiografii medycyny w XX stuleciu.” Medycyna Nowożytna 9 (1–2): 5–41. Płonka-Syroka, Bożena. 2000c. „Inspiracje Kuhnowskie w historiografii medycyny.” Archiwum Historii i Filozofii Medycyny 2 (63): 163–174. Płonka-Syroka, Bożena, red. 2001a. Choroba jako zjawisko społeczne i historyczne. Studia z Dziejów Kultury Medycznej 4. Wrocław: Oficyna Wydawnicza Arboretum. Płonka-Syroka, Bożena. 2001b. „Recepcja homeopatii w polskiej myśli medycznej XIX stulecia.” Kwartalnik Historii Nauki i Techniki 1 (46): 7–27. Płonka-Syroka, Bożena. 2002a. „Dr. Israel Milejkowski und sein seelisches Testament.” W Das Bild des jüdischen Arztes in der Literatur. Medizin und Judentum 6, red. A.Scholz i C.-P. Heidel, 150–159. Frankfurt am Main: Mabuse Verlag. Płonka-Syroka, Bożena, red. 2002b. Społeczno-ideowe aspekty medycyny i nauk przyrodniczych w XVIII–XX wieku. Studia z Dziejów Kultury Medycznej 5. Wrocław: Oficyna Wydawnicza Arboretum. Płonka-Syroka, Bożena. 2002c. „Spory o kształtowanie się standardu nowoczesnej psychiatrii w XIX stuleciu.” Kwartalnik Historii Nauki i Techniki 1 (47): 161–183. Płonka-Syroka, Bożena. 2003a. „Pojęcie stylu myślowego u Ludwika Flecka, Paula Diepgena i Wernera Leibbranda i konsekwencje jego wykorzystania w praktyce badawczej historyka medycyny.” W Proces modernizacji nauk przyrodniczych w historii i historiografii nauki. Studia z Dziejów Kultury Medycznej 7, red. B. Płonka-Syroka, 228–239. Wrocław: Oficyna Wydawnicza Arboretum. Płonka-Syroka, Bożena. 2003b. „Wpływ zmian koncepcji podmiotowości człowieka na kształtowanie się relacji lekarz–pacjent.” Archiwum Historii i Filozofii Medycyny 1 (66): 1–18. Płonka-Syroka, Bożena. 2004. „Ludwik Fleck und die innere Emigration.” W Emigrantenschicksale: Einfluss der jüdischen Emigranten auf Sozialpolitik und Wissenschaftin den Aufnahmeländern. Medizin und Judentum 7, red. A. Scholz i C-P. Heidel. Frankfurt am Main: Mabuse Verlag. Płonka-Syroka, Bożena, red. 2005a. Antropologia wiedzy: perspektywy badawcze dyscypliny. Wrocław: Wydawnictwo Katedry Etnologii i Antropologii Kulturowej. Płonka-Syroka, Bożena, red. 2005b. Relacje lekarz–pacjent w aspekcie społecznym, historycznym i kulturowym. Studia z Dziejów Kultury Medycznej 10. Wrocław: Oficyna Wydawnicza Arboretum. Płonka-Syroka, Bożena, red. 2006. Nauka i społeczeństwo w stulecie szczególnej teorii względności Alberta Einsteina (1905–2005). Antropologia wiedzy 2. Warszawa: Wydawnictwo DiG. Płonka-Syroka, Bożena. 2007a. „Koncepcja faktu naukowego Ludwika Flecka w odniesieniu do poglądów niemieckiej szkoły neoromantycznej.” W Wielokulturowe środowisko historyczne Lwowa w XIX i XX wieku, red. J. Maternicki i L. Zaszkilniak, 24–41. Rzeszów: Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego. Płonka-Syroka, Bożena. 2007b. Niemiecka medycyna romantyczna. Warszawa: Wydawnictwo DiG. Płonka-Syroka, Bożena. 2007c. „Kształtowanie się wrocławskiego środowiska stomatologii akademickiej w latach 1945–1989.” W Zawód dentysty – lekarza stomatologa na ziemiach polskich w XIX i XX wieku, red. B. Urbanek, 234–250. Lublin: Wydawnictwo Makmed. Płonka-Syroka, Bożena, red. 2008a. Antropologia medycyny i farmacji w kontekście społecznym i historycznym. Studia Humanistyczne Wydziału Farmaceutycznego Akademii Medycznej we Wrocławiu 1. Wrocław: Wydawnictwo Akademii Medycznej we Wrocławiu. Płonka-Syroka, Bożena. 2008b. „Antropologia wiedzy – nowa dyscyplina badań humanistycznych.” Kwartalnik Historii Nauki i Techniki 53 (1): 153–169. Płonka-Syroka, Bożena. 2008c. „Imputacje kulturowe w standardzie niemieckiej medycyny romantycznej.” W Antropologia medycyny i farmacji w kontekście kulturowym, społecznym i historycznym. Studia Humanistyczne Wydziału Farmaceutycznego Akademii Medycznej we Wrocławiu 1, red. B. Płonka-Syroka, 313–331. Wrocław Wydawnictwo Akademii Medycznej we Wrocławiu. Płonka-Syroka, Bożena 2008d. „Medycyna alternatywna w perspektywie antropologii historycznej.” W Socjologia i antropologia medycyny w działaniu, red. W. Piątkowski i B. Płonka-Syroka, 315–338. Wrocław: Oficyna Wydawnicza Arboretum. Płonka-Syroka, Bożena. 2008e. „Polscy lekarze – historycy nauk medycznych w XIX wieku i kulturowe aspekty ich poglądów.” W Historia – mentalność – tożsamość: miejsce i rola historii oraz historyków w życiu narodu polskiego i ukraińskiego w XIX i XX wieku, red. J. Pisulińska, P. Sierżęga i L. Zaszkilniak, 78–89. Rzeszów: Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego. Płonka-Syroka, Bożena, red. 2008f. Wzorce postrzegania rzeczywistości w nauce i społeczeństwie. Antropologia wiedzy 3. Warszawa: Wydawnictwo DiG. Płonka-Syroka, Bożena. 2009. „Interpretacja faktów historycznych we współczesnej historiografii medycyny i antropologii wiedzy.” W Faktografia w badaniach historycznych, red. K. Kleszczowa i J. Gwioździk, 43–61. Katowice: Wydawnictwo Biblioteki Śląskiej. Płonka-Syroka, Bożena. 2010a. „Antropologia medycyny – geneza i pole badań.” W Zdrowie i choroba w kontekście psychospołecznym, red. K. Popielski, M. Skrzypek, E. Albińska, 181–193. Lublin: Wydawnictwo KUL. Płonka-Syroka, Bożena, red. 2010b. My i wy. Spory o charakter racjonalności nauki. Antropologia wiedzy 4. Warszawa: Wydawnictwo DiG. Płonka-Syroka, Bożena. 2010c. „Społeczno-kulturowy model nauki Ludwika Flecka i biograficzny kontekst jego genezy.” W Polscy lekarze Żydzi w XIX i XX wieku, red. Z. Podgórska-Klawe, 141–151. Warszawa: Wydawnictwo IHN PAN – Wydawnictwo Żydowskiego Instytutu Historycznego im. Emanuela Ringelbluma. Płonka-Syroka, Bożena. 2010d. „Tradycje interpretacyjne w filozofii europejskiej a kształtowanie się standardu antropologii wiedzy”. W Klio viae et inviae: opuscula Marco Cetwiński dedicata, red. A. Odrzywolska-Kidawa, 261–268. Warszawa: Wydawnictwo DiG. Płonka-Syroka, Bożena. 2011. „Medycyna kliniczna i alternatywna – próba charakterystyki porównawczej.” W Gra możliwości. Studia z historii medycyny i farmacji XIX i XX wieku. Studia Humanistyczne Wydziału Farmaceutycznego Akademii Medycznej we Wrocławiu 4, red. B. Płonka-Syroka, 23–42. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Medycznego we Wrocławiu. Płonka-Syroka, Bożena. 2013a. „Kultura uzdrowiskowa w Polsce w latach 1918–2012. Społeczno-kulturowe uwarunkowania zmiany jej modelu.” W Zdrowie i choroba: wpływ jakości życia na kulturę w Europie środkowej. Kultura Europy środkowej 16, red. A. Barciak, 174–200. Katowice–Zabrze: Wydawnictwo Studio Noa. Płonka-Syroka, Bożena. 2013b. „Uwarunkowania medyczne i społeczne kształtowania się standardu kultury uzdrowiskowej w Europie czasów nowożytnych – rys historyczny.” W Kultura uzdrowiskowa na Dolnym Śląsku w kontekście europejskim 1. Kultura uzdrowiskowa w Europie 3, red. B. Płonka-Syroka i A. Kaźmierczak, 29–70. Wrocław: Wydawnictwo Quaestio. Płonka-Syroka, Bożena. 2013c. „Podstawy organizacji polskiej publicznej opieki medycznej na Dolnym Śląsku po II wojnie światowej.” W Kultura uzdrowiskowa na Dolnym Śląsku w kontekście europejskim 2. Kultura uzdrowiskowa w Europie 4, red. B. Płonka-Syroka i A. Kaźmierczak, 113–129. Wrocław: Wydawnictwo Quaestio. Płonka-Syroka, Bożena. 2014a. „Jüdische Wissenschaftlerinen an der Universität und Medizinische Akademie in Wrocław nach 1945: Prof. Noemi Wigdorowicz-Makower, Prof. Hanna Hirszfeld, Prof. Wanda Mejbaum-Katzenellenbogen.” W Die Frau in Judentum –jüdische Frauen in der Medizin. Medizin und Judentum 12, red. C.-P. Heidel, 275–290. Frankfurt am Main: Mabuse Verlag. Płonka-Syroka, Bożena 2014b. „Odmienności stylu i poziomu życia codziennego przedstawicieli warstw zamożnych i ubogich od średniowiecza do początku I wojny światowej jako jedna z głównych przesłanek zróżnicowania stanu zdrowia populacji.” W Bogactwo i bieda: krytyczno-porównawcza analiza dyskursów. Orbis exterior – orbis interior 6, red. B. Płonka-Syroka, 55–75. Wrocław: Wydawnictwo Quaestio. Płonka-Syroka, Bożena. 2014c. „Wetter und Krankheit: die meteorologischen Beobachtungen an der Universität Vilna in den Jahren 1804 bis 1843.” W Von Kometen, Windhosen, Hagelschlag und Wetterballons: Beiträge zur Geschichte der Meteorologie. Europäische Wissenchaftsbeziehungen 8, red. I. Kästner i J. Kiefer, 199–212. Aachen: Shaker Verlag. Płonka-Syroka, Bożena. 2014d. „Uzdrowiska Bad Schandau oraz Rathen w Saksonii – uwarunkowania rozwoju historycznego i problemy związane ze współczesnym funkcjonowaniem.” W Uzdrowiska w procesie modernizacji (XIX–XXI wiek). Kultura uzdrowiskowa w Europie 6, red. B. Płonka-Syroka, L. Czyż , A. Syroka, K. Sudoł, 489–527. Wrocław: Wydawnictwo Quaestio. Płonka-Syroka, Bożena, 2015a. „Metodologia Ludwika Flecka w kontekście standardu teoretycznego medycyny klinicznej.” W Ludwik Fleck: tradycje, inspiracje, interpretacje, red. B. Płonka-Syroka, P. Jarnicki, B. Balicki, 13–40. Wrocław: Wydawnictwo Projekt Nauka. Płonka-Syroka, Bożena. 2015b. „Niemiecka medycyna romantyczna (1797–1948) w opiniach przedstawicieli polskiego środowiska naukowego do 1863 roku.” Wiek XIX. Rocznik Towarzystwa Literackiego im. Adama Mickiewicza 8 (50): 101–119. Płonka-Syroka, Bożena. 2015c. „Popularyzacja oświaty zdrowotnej za pośrednictwem medycyny wojskowej w XIX stuleciu i jej paradoksalna recepcja w polskiej kulturze ludowej.” W Produkty pochodzenia roślinnego w lecznictwie, dietetyce, ekonomice i kulturze popularnej, red. B. Płonka-Syroka i A. Syroka, 85–106. Wrocław: Wydawnictwo Quaestio. Płonka-Syroka, Bożena. 2015d. „Spór o model medycyny klinicznej w Europie (1750–1850): Francja, Austria i Prusy – odmienne warianty modernizacji.” W Zatargi, waśnie, konflikty w perspektywie historycznej i kulturowej. Stromata Anthropologica 10, red. K. Łeńska-Bąk, 163–176. Opole: Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego. Płonka-Syroka, Bożena. 2015e. „Standard medycyny klinicznej jako podstawa koncepcji metodologicznej Ludwika Flecka (1750–1835).” W Horyzonty konstruktywizmu: inspiracje perspektywy przyszłość, red. E. Bińczyk, A. Derra i J. Grygieńć, 341–362. Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika. Płonka-Syroka, Bożena. 2015f. „System policji lekarskiej Johanna Petera Franka jako przykład realizacji oświeceniowej idei prawa do zdrowia.” W Czystość i brud: higiena nowożytna (XV–XVIII w.), red. W. Korpalska i W. Ślusarczyk, 307–328. Bydgoszcz: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika. Płonka-Syroka, Bożena. 2015g. „Ludwik Hirszfeld – Arzt, Mikrobiologe, Organisator des wissenschaftlichen Lebens in Polen.” W Von Maimonides bis Einstein: Jüdische Gelehrte und Wissenchaftler in Europa. Europäische Wissenschaftsbeziehungen 9, red. I. Kästner i J. Kiefer, 195–312. Aachen: Shaker Verlag. Płonka-Syroka, Bożena. 2016a. „Curiosa therapeutica. Kształtowanie się standardu medycyny alternatywnej w Europie w latach 1797–1914.” W Świat kuriozów: od zdziwienia do fascynacji. Stromata Anthropologica 11, red. K. Łeńska-Bąk, 327–347. Opole: Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego. Płonka-Syroka, Bożena. 2016b. „Ludwik Fleck i lwowskie odniesienia jego biografii i twórczości.” W Przedwojenny Lwów i jego uczeni: sylwetki, działalność naukowa, osiągnięcia, red. S. Dorocki i P. Brzegowy, 115–142. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Pedagogicznego im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie. Płonka-Syroka, Bożena. 2016c. Medycyna w historii i kulturze. Warszawa–Bellerive-sur-Allier: Wydawnictwo DiG–Edition La Rama. Płonka-Syroka, Bożena. 2016d. „Neohipokratyzm Thomasa Sydenhama jako próba modyfikacji klasycznego standardu patologii humoralnej.” Analecta 25 (2): 39–60. Płonka-Syroka, Bożena. 2016e. „Niemiecka medycyna niematerialistyczna 1797–1848 w świetle historiografii z lat 1811–2014.” Clio Polska. Studia i Materiały z Dziejów Historiografii Polskiej 8: 145–174. Płonka-Syroka, Bożena. 2016f. „Przedstawienia zwierząt w polskiej ludowej kulturze medycznej w XIX i 1 poł. XX w.” W Leki i choroby odzwierzęce 1, red. L. Wdowiak, B. Płonka-Syroka i A. Syroka, 197–228. Wrocław: Oficyna Wydawnicza Arboretum. Płonka-Syroka, Bożena. 2016g. „Rola rodziny i otoczenia społecznego w przeżywaniu przez pacjenta choroby nowotworowej.” W Doradztwo, poradnictwo, wsparcie, red. B. Płonka-Syroka, M. Dąsal i W. Wójcik, 187–208. Warszawa–Bellerive-sur-Alliere: Wydawnictwo DiG–Edition La Rama. Płonka-Syroka, Bożena. 2016h. „Wpływ czynników społeczno-politycznych na kształtowanie się systemu medycyny publicznej w Prusach i zjednoczonych Niemczech do 1914 r.” W Czystość i brud: higiena w XIX wieku – wokół przełomu bakteriologicznego, red. W. Korpalska i W. Ślusarczyk, 279–315. Bydgoszcz: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika. Płonka-Syroka, Bożena. 2016i. „Wybrane uzdrowiska w Szwajcarii Saksońskiej po restrukturyzacji ich działalności w 1990 r.” W Tradycje i perspektywy rozwoju kultury uzdrowiskowej w Województwie Świętokrzyskim w kontekście europejskim. Kultura uzdrowiskowa w Europie 7, red. B. Płonka-Syroka, M. Dąsal i A. Syroka, 491–550. Wrocław: Oficyna Wydawnicza Arboretum. Płonka-Syroka, Bożena. 2017a. „Mesmeryzm. Jak i dlaczego doktryna medyczna ewoluowała w stronę paranauki (1766–1848).” W Głupota wszechobecną jest: o uniwersalności pewnej ludzkiej przywary. Stromata Anthropologica 12, red. K. Łeńska-Bąk, 193–208. Opole: Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego. Płonka-Syroka, Bożena. 2017b. „Rośliny lecznicze w ofercie marketingowej uzdrowisk i miejscowości wypoczynkowych w Szwajcarii Saksońskiej i okolicach.” W Rośliny w lecznictwie, w środowisku naturalnym i w krajobrazie kulturowym. Lek roślinny 6, red. B. Płonka-Syroka i A. Syroka, 265–276. Wrocław: Oficyna Wydawnicza Arboretum. Płonka-Syroka, Bożena, red. 2017c. Miraże pseudoterapii i ich koszty zdrowotne i społeczne. Doświadczenie choroby w perspektywie badań interdyscyplinarnych 3. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Medycznego we Wrocławiu. Płonka-Syroka, Bożena. 2017d. „Uzdrowiska i miejscowości wypoczynkowe w Szwajcarii Saksońskiej w XIX–XX w. Warunki i ograniczenia ich rozwoju.” W Elitarny model europejskiego uzdrowiska – ewolucja koncepcji i jej funkcjonowanie w praktyce. Kultura uzdrowiskowa w Europie 8, red. B. Płonka-Syroka, M. Migała, M. Dąsal i A. Syroka, 69–107. Wrocław: Oficyna Wydawnicza Arboretum. Płonka-Syroka, Bożena. 2017e. „Zagrożenie chorobami zakaźnymi o charakterze masowym i jego uwarunkowania społeczno-ekonomiczne jako podstawa działania władz państw europejskich w dziedzinie ochrony zdrowia publicznego (od XIII w. do 1914 r.).” W Marginalizacja a rozwój społeczny – między teraźniejszością i przeszłością, red. Z. Galor, S. Kalinowski, U. Kozłowska, 181–200. Bielefeld: Societas Pars Mundi Publishing. Płonka-Syroka, Bożena. 2018a. „Doktryna Johna Browna (1736–1788), jej geneza i recepcja w medycynie europejskiej w kontekście kształtowania się standardu klinicznego: część pierwsza.” Medycyna Nowożytna 24 (1): 7–28. Płonka-Syroka, Bożena. 2018b. „Kuchnia mieszczańska na ziemiach polskich w XIX w.” W Historia diety i kultury odżywiania 1, red. B. Płonka-Syroka, H. Grajeta, A. Syroka, 87–110. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Medycznego we Wrocławiu. Płonka-Syroka, Bożena. 2018c. „Kształtowanie się standardu metodologicznego i problematyki badawczej niemieckiej historiografii medycyny i jej wpływ na standard historiografii amerykańskiej.” Historyka 48: 51–82. Płonka-Syroka, Bożena. 2018d. „Medical doctrines at the turn of the 18th and 19th c. and their philosophical foundations.” Polish Journal of Public Health / Zdrowie Publiczne 1 (128): 36–43. Płonka-Syroka, Bożena. 2018e. „Organizacja przestrzeni publicznej z uwzględnieniem specjalnych potrzeb zdrowotnych osób niepełnosprawnych i starszych na przykładzie Gór Połabskich w Saksonii.” W Tradycje i perspektywy rozwoju kultury uzdrowiskowej w Iwoniczu-Zdroju w kontekście europejskim. Kultura uzdrowiskowa w Europie 10, red. B. Płonka-Syroka, A. Kaźmierczak, S. Jandziś i A. Syroka, 241–267. Wrocław: Oficyna Wydawnicza Arboretum. Płonka-Syroka, Bożena. 2018f. „Organizacja przestrzeni publicznej w parkach narodowych Sächsische Schweiz w Saksonii i Gramvousa na Krecie z uwzględnieniem osób niepełnosprawnych i starszych. Studium porównawcze.” W Bliżej ludzi – program dla nauk społecznych?, red. P. Sałustowicz, S. Kalinowski, B. Goryńska-Bittner, 249–273. Bielefeld: Societas Pars Mundi Publishing. Płonka-Syroka, Bożena. 2018g. „Społeczne i instytucjonalne uwarunkowania korzystania przez polskich pacjentów z metod leczenia niezgodnych ze standardem klinicznym.” W Badania nad leczniczymi i toksycznymi właściwościami roślin – historia i współczesność. Lek roślinny 7, red. B. Płonka-Syroka i A. Syroka, 139–158. Wrocław: Oficyna Wydawnicza Arboretum. Płonka-Syroka, Bożena, i Łukasz Braun, red. 2015. Kultura medyczna islamu. Warszawa: Wydawnictwo DiG. Płonka-Syroka, Bożena, i Mateusz Dąsal, red. 2014. Źródło historyczne jako tekst kultury. Antropologia wiedzy 6. Warszawa: Wydawnictwo DiG. Płonka-Syroka, Bożena, i Mateusz Dąsal, red. 2017. Medycyna i religia 1. Warszawa–Bellerive-sur-Allier: Wydawnictwo DiG–Edition La Rama. Płonka-Syroka, Bożena, Mateusz Dąsal i Kaja Marchel, red. 2016. Doświadczenie pokoleniowe a perspektywa osobista. Antropologia wiedzy 7. Warszawa–Bellerive-sur-Allier: Wydawnictwo DiG–Edition La Rama. Płonka-Syroka, Bożena, i Agnieszka Kaźmierczak, red. 2011. Nauka w kontekście wzorców kultury. Antropologia wiedzy 5. Warszawa: Wydawnictwo DiG. Płonka-Syroka, Bożena, i Agnieszka Kaźmierczak, red. 2012. Historia kultury uzdrowiskowej w Europie. Kultura uzdrowiskowa w Europie 1. Wrocław: Oficyna Wydawnicza Arboretum. Płonka-Syroka, Bożena, Agnieszka Kaźmierczak, Sławomir Jandziś i Andrzej Syroka, red. 2018. Tradycje i perspektywy rozwoju kultury uzdrowiskowej w Iwoniczu-Zdroju w kontekście europejskim. Kultura uzdrowiskowa w Europie 10. Wrocław: Oficyna Wydawnicza Arboretum. Płonka-Syroka, Bożena, i Elżbieta Lonc, 2012. „Profesor Rudolf Weigl – niedokończona biografia.” W Problemy diagnostyki i terapii w ujęciu nauk przyrodniczych i społecznych. Studia Humanistyczne Wydziału Farmaceutycznego Uniwersytetu Medycznego we Wrocławiu 6, red. B. Płonka-Syroka, 391–405. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Medycznego we Wrocławiu. Płonka-Syroka, Bożena, Arin Namal, Mateusz Dąsal i Grzegorz Wiktorowski, red. 2017. Traditional medical systems of Africa and Asia and their transformations. Wrocław: Oficyna Wydawnictwo Uniwersytetu Medycznego we Wrocławiu: Societas Pars Mundi Publishing. Płonka-Syroka, Bożena, i Edyta Rudolf, red. 2012. Perspektywy poznawcze w kulturze europejskiej. Studium porównawcze. Orbis exterior – orbis interior 5. Wrocław: Oficyna Wydawnicza Arboretum. Płonka-Syroka, Bożena, i Michał Skrzypek, red. 2010. Doświadczenie choroby w perspektywie badań interdyscyplinarnych 1. Wrocław: Wydawnictwo Akademii Medycznej we Wrocławiu. Płonka-Syroka, Bożena, i Tadeusz Srogosz, red. 2005. Zdrowie i choroba jako problem polityczny i społeczny: medycyna w kontekście działań państwa. Studia z Dziejów Kultury Medycznej 9. Wrocław: Oficyna Wydawnicza Arboretum. Płonka-Syroka, Bożena, i Andrzej Syroka, red. 2003. Życie codzienne w XVIII–XX wieku i jego wpływ na stan zdrowia ludności. Studia z Dziejów Kultury Medycznej 6. Wrocław: Oficyna Wydawnicza Arboretum. Płonka-Syroka, Bożena, i Andrzej Syroka, red. 2007. Leczyć, uzdrawiać, pomagać. Studia z Dziejów Kultury Medycznej 11. Wrocław: Wydawnictwo Arboretum. Płonka-Syroka, Bożena, i Andrzej Syroka, red. 2012. Obrazy świata jako konstrukty kultury. Analiza historyczno-porównawcza. Studia z Dziejów Kultury Medycznej 12. Wrocław: Oficyna Wydawnicza Arboretum. Płonka-Syroka, Bożena, i Andrzej Syroka, red. 2017. „Wybrane elementy historii uzdrowisk polskich i niemieckich do 1945 r.” Kultura uzdrowiskowa w Europie 9. Wrocław: Oficyna Wydawnicza Arboretum. Płonka-Syroka, Bożena, i Aleksandra Szlagowska, red. 2013. Problem kontroli urodzeń i antykoncepcji. Krytyczno-porównawcza analiza dyskursów. Studia Humanistyczne Wydziału Farmaceutycznego Uniwersytetu Medycznego we Wrocławiu 7. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Medycznego we Wrocławiu. Płonka-Syroka, Bożena, i Aleksandra Szlagowska, red. 2018. Problemy zdrowia reprodukcyjnego kobiet 2. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Medycznego we Wrocławiu. Płonka-Syroka Bożena, Aleksandra Szlagowska, Justyna Stacherzak-Raczkowska i Aleksandra Patyk. 2012. Zjawisko antykoncepcji w perspektywie społecznej i historycznej. Wrocław: Wydawnictwo Quaestio. Płonka-Syroka, Bożena, i Grzegorz Wiktorowski. 2014. „Kształtowanie się standardu antropologii medycyny klinicznej w niemieckim i anglosaskim piśmiennictwie naukowym. Zarys zagadnienia.” W Podstawy interdyscyplinarności w naukach o zdrowiu: poznawcza tożsamość dyscyplin badających socjokulturowy wymiar zdrowia i choroby, red. M. Skrzypek, 215–257. Lublin: Wydawnictwo KUL. Płonka-Syroka, Bożena, Wiesław Wójcik i Andrzej Syroka, red. 2017. Choroba w perspektywie społecznej – dialog, edukacja, wsparcie. Doświadczenie choroby w perspektywie badań interdyscyplinarnych 2. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Medycznego we Wrocławiu. Skarga, Barbara. 1989. Granice historyczności. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy. Szlachcic, Krzysztof. 2011. Filozofia nauk empirycznych Pierre’a Duhema. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego. Wdowiak Lilianna, Bożena Płonka-Syroka i Andrzej Syroka, red. 2016. Leki i choroby odzwierzęce 1. Wrocław: Oficyna Wydawnicza Arboretum. Wrzosek, Wojciech. 1995. Historia – Kultura – Metafora. Monografie Fundacji na Rzecz Nauki Polskiej. Wrocław: Wydawnictwo Leopoldinum. Wrzosek, Wojciech. 2009. O myśleniu historycznym. Bydgoszcz: Wydawnictwo Epigram.