ISSN 2084–1418
Wersją pierwotną czasopisma jest wersja papierowa
2015, Nr (8), Antropologia i historia
Hubert Wierciński
Miasto, którego nie ma? Konstruowanie historii i dziedzictwa kulturalnego Bańskiej Szczawnicy w perspektywie antropologicznej
Pobierz wersję elektroniczną
Słowa kluczowe: Słowacja, Bańska Szczawnica, górnictwo, dziedzictwo kulturowe
Abstrakt: Przedmiotem mojej refleksji jest słowackie miasto o tradycjach górniczych – Bańska Szczawnica. Na jej przykładzie przedstawiam, jak korpus wybranych wydarzeń historycznych oraz procesów społecznych są konstruowane i odtwarzane przez lokalne władze, działaczy społecznych i instytucje kulturalne w celu „wynalezienia tożsamości”. Praktyki oraz narracje dotyczące materialnego, jak i niematerialnego dziedzictwa Bańskiej Szczawnicy, określam jako lokalny dyskurs historyczny. Stawiam tezę, iż wybrane ze względu na symboliczne znaczenie fragmenty historii miasta, stanowią główne źródło metafor, za pomocą których konstruowana jest lokalna tożsamość. Metafory te określam kolejno jako „mit pionierstwa i długiego trwania” oraz „retorykę walki: walki z historią, walki z przyrodą”. Owe metafory-klucze pozwalają mi zadać pytanie o to, czyja – wedle współczesnych dyskursów – jest Bańska Szczawnica i kto zbudował to miasto.
Informacje o autorze:
WIERCIŃSKI HUBERT - antropolog kulturowy, adiunkt w Instytut Etnologii i Antropologii Kultury Uniwersytetu Warszawskiego. E-mail: hubertwier[at]gmail.com.
Prace cytowane Rozwiń
Anderson B., 1997. Wspólnoty wyobrażone: rozważania o źródłach i rozprzestrzenianiu się nacjonalizmu, przeł. S. Amsterdamski, Kraków.
Baudrillard J. 2009. Symulakry i symulacja, przeł. S. Królak, Warszawa.
Chrenysev I. et al. 2004. K-Ar and Rb-Sr Geochronology and Evolution of Štiavnica Stratovulcano (Central Slovakia), „Geologia Carpathica” 64 (4): 327–351.
Ďuda R. 2002. Slovakia, [w:] Minerals of the Carpathians, red. S. Szakáll, Praga: 85–113.
Dvořaková V., Tóthová Š. red. 1995. Banská Štiavnica, Bratysława.
Džavan V. [et al.] red. 2005. Słowacja w skarbnicy UNESCO, Bratysława.
Frank A. 2010. Letting Stories Breathe. A Socio-narratology, Chicago–Londyn.
Hobsbawm E., Ranger T.O. 2008. Tradycja wynaleziona, przeł. M. i F. Godyń, Kraków.
Konečný V., Lexa J. 2001. Evolution of the Horst-graben Structure in the Central Slovakia Volcanic Field, „Geolines” 13.
Kościelak L. 2010, Historia Słowacji, Wrocław.
Labuda J. 1996. Untersuchungen zur frühen Montagneschichte von Banská Štavnica, „Der Anschmitt” 48 (2–3).
Lichner M. 2005. Banská Štiavnica, [w:] Słowacja w skarbnicy UNESCO, red. V. Džavan [et al.], Bratysława.
Matlovič R. [et al.] 2014. Conceptualization of the Historic Mining Towns in Slovakia in the Institutional, Urban-physiological and Urban-morphological Context, [w:] Enhancing Competitiveness of V4 Historic Cities to Develop Tourism. Spatial-economic Cohesion and Competitiveness in the Context of Tourism, red. Z. Radics, J. Penczes, Debreczyn: 165–193.
Morovics M.T. 2010. The Mathematics and Its Professors at the Mining and Forestry Academy in Schemnitz (Banská Štiavnica), [w:] Mathematics in the Austrian–Hungarian Empire. Proceedings of a Symposium Held in Budapest on August 1, 2009 during the XXIII ICGHST, red. M. Bečvářova, C. Binder, Praga: 93–102.
Nižňanská A., Chovanová I. 2009. Štiavnickcé veže, Krupina.
Nižňanská A., Chovanová I. 2011. Štiavnickcé interiéry, Czeski Cieszyn.
Rakowski T. 2009. Łowcy, zbieracze, praktycy niemocy, Gdańsk.
Schutz A. 1973. Alfred Shutz: Collected Papers 1: The Problem of Social Reality, red. M. Natanson, Haga.
Siems P.L. 2004. History of Utilization of Water Power in the Mines of Freiberg, Saxony, „Mining History: The Bulletin of the Peak District Mines Historical Society” 15 (4–5).
Siems P.L. 2008. A History of the Schemnitz (Banská Štiavnica) Silver-Gold Mines, „Mining History Journal” 15: 65–82.
Snopek J. 2003., Węgry. Zarys dziejów i kultury, Warszawa.
Tibenský J. red. 1971. Slovensko 1. Dejiny, Bratysława.
U Schirmer. 2000. Der Freiberger Silberbergbau im Spätmittelalter (1353–1485), „Neues Archiv für Sächsische Geschichte” 71: 1–26.
Vaccari E. 2009. Mining Academies as Center of Geological Research and Education in Europe between the 18th and 19th Centuries, „De Re Metallica” 13: 35–41.
Vaishar A. [et al.] 2012. Small Towns in Post-mining Regions, [w:] Post-mining Regions in Central Europe. Problems, Potentials, Possibilities, red. P. Wirth, B. Černič Mali, W. Fischer, Monachium: 153–167.
Vošková K. 2011. Anatómia historického domu. Hodnoty historickej architektury a urbanizmu Banskej Štiavnice, Bańska Szczawnica.
