ISSN 2084–1418
Wersją pierwotną czasopisma jest wersja papierowa
2014, Nr 2 (7), Historia i płeć
Agnieszka Janiak-Jasińska
Maszyna do pisania i jej wpływ na sytuację kobiet na rynku pracy biurowej na ziemiach polskich w początkach XX wieku
Pobierz wersję elektroniczną
Słowa kluczowe: maszyna do pisania, kobiety, praca
Abstrakt: W ciągu pierwszych trzech dekad XX wieku maszyna do pisania uznana za narzędzie pracy kobiet najpierw ułatwiła im wejście na rynek pracy biurowej, lecz wkrótce związała je z najgorzej płatnymi i najmniej prestiżowymi posadami. W dyskursie publicznym, toczonym na łamach polskiej prasy, w publikacjach naukowych czy w polskiej kulturze popularnej, np. na ekranach kin dla jednych stała się symbolem kobiecej niekompetencji, dla innych – nieudolności i braku ambicji „panien na posadach biurowych”. Autorka postanowiła ustalić jak do tego doszło. Ważną inspiracją dla badań nad wpływem maszyny do pisania na sytuację kobiet na rynku pracy były rozważania niemieckiej badaczki Karin Hausen nad również „kobiecą” maszyną do szycia i mechanizacją produkcji odzieży. Oba wynalazki, łudząco do siebie podobne, gdy trafiły do masowej produkcji reklamowane były jako narzędzie pracy odpowiadające „naturze kobiecej” i oba na długo przywiązały kobiety do prac o charakterze pomocniczym, nie wymagających kwalifikacji i kreatywności, a jedynie sprawności manualnej, pracowitości i sumienności.
Informacje o autorze:
JANIAK-JASIŃSKA AGNIESZKA – historyk, adiunkt w Instytucie Historycznym Uniwersytetu Warszawskiego
Prace cytowane Rozwiń
Skotarczyk D. 2004. Obraz społeczeństwa PRL w komedii filmowej. Poznań.
Witek P. 2005. Kultura – film – historia. Metodologiczne problemy doświadczenia audiowizualnego. Lublin.
Madej A. 1994. Mitologie i konwencje: o polskim kinie fabularnym dwudziestolecia międzywojennego. Kraków.
Hausen K. 2010. Porządek płci. Studia historyczne, przeł. i red. J. Górny. Warszawa.
Gardey D.2001. La dactylographe et l’expéditionnaire. Histoire des employés de bureau 1890–1930. Paris.
Pollack K. 1961. Ze wspomnień starego dziennikarza warszawskiego. Warszawa.
Jastrzębski W. 1966. Wspomnienia 1885–1919. Warszawa.
Cywiński W., Hanusiak Z. 1938. Pisanie na maszynie. Podręcznik dla liceów handlowych, administracyjnych i gimnazjów kupieckich. Bydgoszcz.
Наставление къ употреблению пишущей машиы Ундерьудъ – Стандартъ.1900. Warszawa.
Прейскурантъ пишущей машиы „Ундерьудъ” и ихъ принадлежностямъ. 1901. Warszawa.
Наставление къ употреблению американской пишущей машиы Ундерьудъ.1903. Warszawa.
Aksman L. 1920. Zwięzły podręcznik do nauki pisania na maszynie. Kraków.
Bildziukiewiczowa T. 1932. Nauka pisania na maszynach. Wilno.
Żarnowski J. 2000. Kobiety w strukturze społeczno-zawodowej Polski międzywojennej. W Równe prawa i nierówne szanse. Kobiety w Polsce międzywojennej, red. A. Żarnowska i A. Szwarc. Warszawa.
Grabowski W. 2005. Polska Agencja Telegraficzna 1918–1991. Warszawa.
Kałwa D. 2001. Kobieta aktywna w Polsce międzywojennej. Kraków.