2013, Nr 2 (5), Genealogie kultury

---

Józef Niewiadomski
„Allmächtiges Wort vom Himmel”. Religion und Gewalt im Kontext der Theorie von René Girard

Pobierz wersję elektroniczną

Słowa kluczowe: Girard René, Schwager Raymund, innsbrucka teologia dramatyczna, teoria mimetyczna, przemoc religijna, pojęcie Boga, mit (koncepcja), objawienie, rytuał, dziewicze narodziny bóstwa, mimetyczne pożądanie

Abstrakt:
W dyskusji religioznawczej spotyka się coraz częściej wskazówki co do paraleli koncepcji dziewiczych narodzin Chrystusa do dziewiczych poczęć założycieli innych religii. René Girard zwrócił uwagę na to, że paralela ta wskazuje na najbardziej istotną różnicę, którą można zaobserwować w kontekście pytania o stosunek religii do przemocy. Scenariusz poczęć znanych z mitów innych religii jest zawsze gwałtem wykonanym przez bóstwo na dziewicy. W biblijnej historii poczęcia Jezusa nie znajdujemy ani śladu przemocy. Nie jest to sprawa drugoplanowa. Poczęcie bóstwa wskazuje bowiem na kwalitatywy wymiar danej religii. Słowo Boga, które staje się ciałem, nie jest słowem przemocy. Tego typu podejście zmusza nie tylko do korekcji pojęcia wszechmocy, lecz także wskazuje na konieczność rewizji współczesnych sądów o stosunku religia–przemoc. Systematyczny wniosek, że nie przemoc, a transformacja przemocy stoi w centrum religii biblijnych, ma potężne konsekwencje praktyczne, etyczne i polityczne. Artykuł rekonstruuje nie tylko podejście Girarda do kwestii krytyki mitu przez objawienie biblijne i jego innowacyjną koncepcję antropologii opartą na pojęciu pożądania, lecz także zainspirowaną przez myśl girardowską pozycję tzw. innsbruckiej teologii dramatycznej.

Informacje o autorze:
NIEWIADOMSKI JÓZEF – ksiądz, teolog, profesor dogmatyki na Wydziale Teologicznym Uniwersytetu w Innsbrucku.