ISSN 2084–1418
Wersją pierwotną czasopisma jest wersja papierowa
2016, Nr (9), Dziedzictwo kulturowe
Jagna Jaworowska
Historia ludzi, historia rzeczy – humanizacja przedmiotów a praktykowanie dziedzictwa. Przykład Tykocina na Podlasiu
Pobierz wersję elektroniczną
Słowa kluczowe: materialność, przedmioty, dziedzictwo, historia Polski, Tykocin.
Abstrakt: W artykule autorka omawia rolę jaką materialność odgrywa w mediacji pomiędzy przeszłością a teraźniejszością w kontekście kulturalnych i edukacyjnych działań związanych z dziedzictwem kulturowym. Podstawą źródłową tekstu są badania, które autorka prowadziła w trzech instytucjach kulturalnych działających w Tykocinie, małym mieście położonym w północno-wschodniej Polsce. Artykuł składa się z dwóch części: krytycznej analizy współczesnych perspektyw teoretycznych związanych z dziedzictwem i materialnością oraz z analizy typu case study. Opierając się na zgromadzonym materiale badawczym autorka podjęła próbę ukazania sposobu w jaki obiekty historyczne Tykocina współkształtują proces ustanawiania związku z przeszłością i w jaki sposób biorą one udział w budowaniu opowieści o historii miasta. Dokonana została również analiza sposoby w jaki pracownicy i członkowie działających w Tykocinie trzech instytucji kulturalnych próbują nadzorować sprawczość obiektów historycznych.
Informacje o autorze:
JAGNA JAWOROWSKA - antropolog społeczno-kulturowy, badaczka niezależna. E-mail: jagna.jaworowska[at]gmail.com
Prace cytowane Rozwiń
Baranowski Jerzy. 1971. Tykocin. Wydawnictwo Artystyczno-Graficzne. Kraków.
Bendix Regina. 2009. Heritage between economy and politics: an assessment from the perspective of cultural anthropology. W Intangible heritage. Red. Laurajane Smith, Natsuko Akagawa. Routlage. Nowy Jork: 253-260.
Bukał Grzegorz. 2013. Ochrona i zagrożenia wartości zabytków – czyli o skutkach braku wartościowania i co dalej… W Wartościowanie zabytków architektury. Red. Bogusław Szmygin. Polski Komitet Narodowy Międzynarodowej Rady Ochrony Zabytków, Muzeum Pałac w Wilanowie. Warszawa: 61−70.
Bulgler Teresa Dujnic. 2011. Personalizing the past: heritage work at the Museum of African American History, Nentucket. International Journal of Heritage Studies 14(1). 136−152.
Choińska Małgorzata. 2013. Społeczeństwo miasta Tykocina w XVIII i XIX wieku. Maszynopis pracy doktorskiej. Białystok 2013. http://hdl.handle.net/11320/1314 [data dostępu 27.09.2016].
Choińska Małgorzata. 2006. Tykocin w czasie powstania styczniowego. Studia Podlaskie 16: 9−40.
Csikszentmihalyi Mihaly. 1993. Why We Need Things. W History from Things: Essays on Material Culture. Red. Steven Lubar, W. David Kingery. Smithsonian Institution Press. Waszyngton: 20−29.
DeSilvey Caitlin. 2006. Observed Decay: Telling Stories with Mutable Things. Journal of Material Culture 11(3): 318−338.
Domańska Ewa. 2008. Humanistyka nie-antropocentryczna a studia nad rzeczami. Kultura współczesna 3: 9−21.
Edensor Tim. 2005. Waste Matter − The Debris of Industrial Ruins and the Disordering of the Material World. Journal of Material Culture 10(3): 311−332.
Edson Gary 2007. Heritage: Pride or passion. product or service?. Journal of Material Culture 10(4): 333−348.
Fuglewicz Stefan 2013. Dlaczego chronimy zabytki?. W Wartościowanie zabytków architektury. Red. Bogusław Szmygin. Polski Komitet Narodowy Międzynarodowej Rady Ochrony Zabytków, Muzeum Pałac w Wilanowie. Warszawa: 77−86.
Fowles Severin. 2008. The perfect subject: Postcolonial object studies. Referat wygłoszony podczas corocznej konferencji Theoretical Archaeology Group. Nowy Jork.
Harvey David C. 2001. Heritage Pasts and Heritage Presents: temporality, meaning and the scope of heritage studies. International Journal of Heritage Studies: 7(4): 319−338.
Immonen Visa. 2012. Heritageisation as a material process: the bishop’s crosier of Turku Cathedral. Finland. International Journal of Heritage Studies 18(2): 144−159.
Jones Siân. 2010. Negotiating authentic objects and authentic selves. Beyond the Deconstruction of Authenticity. Journal of Material Culture 15(2): 181−203.
Jones Siân, Thomas Yarrow. 2013. Crafting authenticity: An ethnography of conservation practice. Journal of Material Culture 18(1): 3−26.
Kirshenblatt-Gimblett Barbara. 1998. Destination Culture. Tourism, Museums, and Heritage. University of California Press. Berkley i Los Angeles.
Knapett Carl. 2002. Photographs, Skaumorphs and Marionnettes. Some Thoughts on Mind, Agency and Object. Journal of Material Culture 7(1): 97−117.
Kosiewski Piotr, Jarosław Krawczyk. 2007. Latarnia pamięci. Od muzeum narodu do katechizmu konserwatora. W Zabytek i historia. Wokół problemów konserwacji i ochrony zabytków w XIX wieku. Antologia. Red. Piotr Kosiewski, Jarosław Krawczyk. Oficyna Wydawnicza „Mówią Wieki”. Warszawa: 9−44.
Kubiak Janusz. 1986. Tykocin. W Zabytki urbanistyki i architektury w Polsce. Odbudowa i konserwacja. Red. Wojciech Kalinowski, Wiktor Zin. Arkady. Warszawa: 528−532.
Krajewski Marek. 2008. Przedmiot. który uczłowiecza… Kultura współczesna 3: 43−54.
Lowenthal David. 1985. The Past is a Foreign Country. Cambridge University Press. Cambridge.
Maroszek Józef. 2000. Pogranicze Litwy i Korony w planach Zygmunta Augusta: z historii dziejów realizacji myśli monarszej między Niemnem a Narwią. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku.
Misztal Barbara A. 2003. Theories of social remembering. Open University Press. Maldenhead.
Mokiewicz Waldemar. 1983. Tykocin. KAW RSW „Prasa−Ruch−Książka”. Warszawa.
Mol Annemarie. 2010. Actor-Network Theory: Sensitive Terms and Enduring Tensions. Kölner Zeitschrift für Soziologie und Sozialpsychologie 50: 253−269.
Morgan K. 2010. Religion and Material Culture. The Matter of Belief. Londyn−Nowy Jork.
Olsen Bjørnar. 2003. Material Culture after Text: Re-Membering Things. Norwegian Archaeological Review 36(2). 87−104.
Olsen Bjørnar. 2013. W obronie rzeczy. Archeologia i ontologia przedmiotów. Warszawa.
Ouzman Sven. 2006. The beauty of letting go: Fragmentary museums and archeologies of archive. W Sensible Objects: Museums, Colonialism and the Sense. Red. Chris Gosden, Elisabeth Edwards, Ruth Phillips. Berg. Oxford. 269−301.
Pétursdóttir Þóra. 2012. Concrete matters: Ruins of modernity and the things called heritage. Journal of Social Archeology 13(1). 31−53.
Porter Benjamin W., Noel B. Salazar. 2005. Heritage Tourism, Conflict, and the Public Interest: An Introduction. International Journal of Heritage Studies 11(5). 361−370.
Rogalewska Ewa. 1995. Rozwój gminy żydowskiej w Tykocinie. W Żydzi Tykocińscy 1522−1941. Red. Ewa Rogalewska. Towarzystwo Przyjaciół Ziemi Tykocińskiej. Białystok. 6−21.
Smith Laurajane. 2006. The Uses of Heritage. Routledge. Nowy Jork.
Szmelter Iwona Małgorzata. 2006. Współczesna teoria konserwacji i restauracji dóbr kultury. Zarys zagadnień. Ochrona Zabytków 2. 5-39.
Tomaszewski Andrzej. 2012. Konserwacja pomiędzy „tolerancją dla zmian” a „zarządzaniem zmianami”. W Ku nowej filozofii dziedzictwa. Andrzej Tomaszewski, oprac. Ewa Święcka. Międzynarodowe Centrum Kultury. Kraków. 145-148.
Tomaszewski Andrzej. 2012. Ku pluralistycznej filozofii konserwatorskiej XXI wieku. W Ku nowej filozofii dziedzictwa. Andrzej Tomaszewski, oprac. Ewa Święcka. Międzynarodowe Centrum Kultury. Kraków. 45-53.
Trzebiński Wojciech. 1955. Tykocin. W Studia z historii budowy miast. Prace Instytutu Urbanistyki i Architektury. Red. Zespół Pracowników Naukowych Instytutu Urbanistyki i Architektury. Instytut Urbanistyki i Architektury. Warszawa.
Weeks Kay D., H. Ward Jandl. 1996. The Secretary of Interior’s Standards for the Treatment of Historical Properties: a philosophical and ethical framework for making treatment decisions. W Standards for preservation and rehabilitation. Red. Stephen J. Kelley. ASTM. Dallas. 7-22.
Young Craig, Sylvia Kaczmarek. 2008. The Socialist Past and Postsocialist Urban Identity in Central and Eastern Europe: The Case of Łódź. Poland. European Urban and Regional Studies 15(1). 53-70.
