ISSN 2084–1418
The paper edition of the Anthropology of History Yearbook is the definitive version
2021, No. (14), Ethnoarchaeology
Andrzej P. Kowalski
Ethnology and historical anthropology of Andrzej Z. Bokiniec
Keywords: Andrzej Z. Bokiniec, ethnoarchaeology, historical anthropology, systemic concept of cultre, ethnographic analogy in archaeology.
Abstract: Anthropology and historical ethnology of Andrzej Z. Bokiniec. The prematurely deceased archaeologist from Toruń, Andrzej Z. Bokiniec, developed his own concept of ethnology. He treated it as a scientific discipline, applying explanatory procedures and constructing models for the reconstruction of prehistoric cultures. He highly appreciated diffusionist schemes, advocating for research on cultural contacts resulting from assimilation, acculturation, and the crossing of various traditions. He also employed methods of ethnoarchaeology, acknowledging the achievements of pre-war Polish ethnology, which represented a strong historical orientation. In ethnological studies, he applied the principles of systems theory, perceiving culture as a complex system in which a key element usually operates actively. Detecting such a factor allows for reconstructing the system's infrastructure and diagnosing the consequences of cultural transformations. An example is the use of horses in North America and prehistoric Europe, which led to changes in transportation, communication, warfare, religion, and mythology. A similar key element is the figure of the bronze age blacksmith. The mystery of the profession of these craftsmen and the attractiveness of metal objects caused specific infrastructural effects in the system. Classical ethnology, providing information about tribal communities, is still useful. It can be employed, along with anthropology of antiquity, as an analogy for interpreting pivotal moments in the cultures of prehistoric Europe. Despite a modest publication record, Andrzej Z. Bokiniec played a significant role (as a participant in scientific congresses, especially as an educator of ethnology and archaeology enthusiasts) in the dissemination of integral and interdisciplinary knowledge in the field of prehistory.
About Author:
ANDRZEJ PIOTR KOWALSKI – philosopher, cultural anthropologist, professor at the Institute of Archaeology and Ethnology, University of Gdańsk. E-mail: andrzej.kowalski@ug.edu.pl. ORCID: 0000-0003-2009-2689.
References
Bertalanffy von, Ludwig. 1984. Ogólna teoria systemów. Podstawy, rozwój, zastosowania. Warszawa: PWN
Binford L. R. 1962. „Archaeology as Anthropology.” American Antiquity 28 (2): 217-225
Binford L.R. 1978. Nunamiut etnoarchaeology. New York: Academic Press
Bokiniec A.Z. 1991. „Archeologia i etnologia. Uwagi na temat jednego pojęcia”.W Interpretacje archeologiczne a etnologiczne koncepcje kultury, red. K. Przewoźna-Armon, 23-30. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek
Bokiniec A.Z., Kowalski A.P. 1997. „Prahistoryczne źródła współczesnych etnokulturowych problemów Europy”. W Dylematy tożsamości europejskich pod koniec drugiego tysiąclecia, red. J. Mucha, W. Olszewski, 17-36. Toruń: Wydawnictwo UMK
Bokiniec A.Z. 1998. „Ukryty czynnik. Esej etno-archeologiczny.” W Szkice prahistoryczne. Źródła –metody - interpretacje, red. S. Kukawka, 65-85. Toruń: Wydawnictwo UMK
Bokiniec A.Z. 2013. „Etnologia i archeologia. Losy nierozdzielnych sióstr syjamskich – referat”. Kolokwium Antropologii Historii: Historia w antropologii, antropologia w historii. Symetrie oglądu, Toruń 14-15 XI
Bokiniec A.Z. skrypt. Potomkowie Kaina. Studia nad początkami metalurgii brązu i instytucją wędrownych kowali. (praca rozpoczęta nieopublikowana)
Childe V.G. 1925. The Down of European Civilisation. London: K. Paul, Trench, Trubner & Co.; New York: A.A. Knopf
Childe V.G.1926. The Aryans. A Study of Indo-European Origins. London: K. Paul, Trench, Trubner & Co.; New York: A.A. Knopf
Clarke D.L. 1968. Analytical Archaeology. London: Methuen
Clarke D.L. 1972. Models in Archaeology. London: Methuen
Czekanowski J. 1967. Człowiek w czasie i przestrzeni. Warszawa: PWN
Czekanowski J. 1957. Wstęp do historii Słowian. Perspektywy antropologiczne, etnograficzne, archeologiczne i językowe. Poznań: Instytut Zachodni
Człowiek jego rasy i życie, 1938. t. I., oprac. J. Czekanowski, S. Klimek, J. Mydlarski, T. Sulimirski, S. Żejmo-Żejmis, Warszawa: Trzaska, Evert i Michalski
Earle T. 1997. Haw Chefs come to Power. The Political Economy in Prehistory. Stanford: Stanford University Press
Frobenius L. 1925. Erlebte Erdteile, Bd.1. Ausfahrt von der Völkerkunde zum Kulturproblem. Frankfurt: Abteilubg Buchverlag
Gimbutas M. 1997. „The Kurgan Culture and the Indo-Europeanization of Europe: Selected Articles from 1952 to 1993”. W Journal of Indo-European Studies Monograph, ed. Miriam Robbins Dexter and Karlene Jones-Bley, Nr. 18.Washington: Institute for the Study of Man
Klimek S. 1935. „Culture Element Distribution: I. The Structure of California Indian Culture”. University of California Publications in American Archaeology and Ethnology 37(1): 1-70
Kowalewski J. 2016. „Antropologia kulturowa i archeologia: etnoarcheologia w Toruniu”. Rocznik Antropologii Historii VI (9): 349-387
Kowalewski J. 2021. „Siła wpływu – o nieznanej historii etnoarcheologii w Toruniu”, Konteksty LXXV (1-2): 484-494
Odum E.P. 1963. Podstawy ekologii. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne
Sadowski W. 1978. Podstawy ogólnej teorii systemów. Warszawa: PWN
Strzałko J., Henneberg M., Piontek J. 1980. Populacje ludzkie jako systemy biologiczne. Warszawa: PWN
Trojan P. 1978. Ekologia ogólna. Warszawa: PWN
Wierciński A. 1981. Antropogeneza – ewolucja cywilizacji. Warszawa: Zarząd Główny SZSP
Willey G.R, Phillips Ph. 1958. Method and Theory in Archaeology. Chicago: University of Chicago Press.