ISSN 2084–1418
The paper edition of the Anthropology of History Yearbook is the definitive version
2014, No. 2 (7), History and Gender
Agata Stolarz
The military, gender, and oral history: on “female” stories about the experience of fighting during World War II
PDF version
Keywords: oral history, women’s narratives, World War II
Abstract: The human’s story about his/her experience is affected by many different factors. One of them is the specific social roles and expectations of both women and men. The text starts with this statement and considers it on the example of concrete material. I analyze the oral stories of women who participated in the battles of World War II: women who served in The Red Army (stories collected by Svetlana Alexievich and published in the book The Unwomanly Face of the War) and women who fought in the Warsaw Uprising (stories published in book form and available on the website of Oral History Archives of Warsaw Rising Museum). Referring to selected examples from this material, I try to show how the specific social roles and expectations of women, like for example the “mother-sitter” or “Pole-patriot” can affect women’s stories. How those roles can work on “official” way of telling about this experience.
I consider also the oral history method. According to the statements that oral history is also a performance; I try to answer how the chosen model of this method may also influence the story in the context of gender.
About Author:
STOLARZ AGATA – historian, assistant in the East-Central European Institute.
References
Aleksijewicz S. 2010. Wojna nie ma w sobie nic z kobiety, przeł. J. Czech. Wołowiec 2010.
Aron-Schnapper D., Hanet D. 1980. "D’Hérodote au magnétophone: sources orales et archives orales". Annales Économie Société Civilisation 35 (1).
Baer E.R., Goldenberg M. 2003. Experience and Expression. Women, The Nazis, and The Holocaust. Detroit.
Bartmiński J. 1990. Punkt widzenia, perspektywa, językowy obraz świata. W Językowy obraz świata, red. J. Bartmiński. Lublin.
Bertaux D., Bertaux-Wiame I. 1980. Transformation et permanence de l’artisanat boulanger en France, t. 1, Une enquête sur la boulangerie artisanale par l’approche biographique. Paryż.
Bukalska P. 2013. Sierpniowe dziewczęta ’44. Warszawa.
Chaudron M. 1984. Sur les trajectoires sociales des hommes et des femmes. Stratégies familiales de reproduction et trajectories individuelles. W Le sexe du travail. Structures familiales et système productif. Vers une sociologie des rapports entre hommes et femmes. Grenoble.
Dermenjian G., Loiseau D. 2006. Les sources orales et l’historie des femmes et du genre. W Les sources orales et l’historie. Récits de vie, entretiens témoignages oraux, red. F. Descamps. Paryż.
Filipkowski P. 2012. "O relacjach byłych więźniów kacetów w kontekście czasu, miejsca i sytuacji ich powstania (albo o pożytkach z historii mówionej)". Wrocławski Rocznik Historii Mówionej 2: 38–71.
Grzebalska W. 2013. Płeć powstania warszawskiego. Warszawa.
Halbwachs M. 2008. Społeczne ramy pamięci, przeł. M. Król. Warszawa.
Herbich A. 2014. Dziewczyny z powstania. Prawdziwe historie. Kraków.
Krylova A. 2010. Radzieckie kobiety w walce. Historia przemocy na froncie wschodnim, przeł. K. Janicki. Zakrzewo.
Kusiak-Brownstein A. 2006. Płeć kulturowa, „doświadczenie” i wojna – kilka metodologicznych uwag o wykorzystywaniu relacji wspomnieniowej. W Kobieta i rewolucja obyczajowa. Społeczno-kulturowe aspekty seksualności. Wiek XIX i XX, red. A. Żarnowska, A. Szwarc, t. 9. Warszawa.
Leydesdorff S., Passerini L., Thompson P., 1996. Introduction. W Gender and Memory. International Yearbook of Oral History, t. 4, red. S. Leydesdorff, L. Passerini, P. Thompson. Oxford.
Miecik I.T. 2014. "Armia Czerwona kocha tylko swoich synów". Newsweek 16.10.2012. http://swiat.newsweek.pl/armia-czerwona-kocha-tylko-synow,97237,1,1.html.
Navailh F. 1992. Le modèle soviétique. W Histoire des femmes en Occident, red. G. Duby, M. Perrot, t. 5. Paryż.
Nowak S. „Dziewczyny z Powstania. Prawdziwe historie”. A. Herbich – recenzja. http://historia.org.pl/2014/06/09/dziewczyny-z-powstania-prawdziwe-historie-a-herbich-recenzja/
Ofer D., Weitzman L. 1998. Women and the Holocaust. Yale.
Ostrowska E. 2004. Matki Polki i ich synowie. Kilka słów o genezie obrazów kobiecości i męskości w polskiej kulturze. W Gender. Konteksty, red. M. Rodkiewicz. Kraków.
Sowińska A., Sroczyński G. 2011 "500 męskich wojen. Wywiad ze Swietłaną Aleksijewicz". Wysokie Obcasy 15 Lutego. http://www.wysokieobcasy.pl/wysokie-obcasy/1,53662,9087862,5000_meskich_wojen.html, data dostępu: 16.10.2012.
Pielka M.M. „Sierpniowe dziewczęta ’44”: spójrz na Powstanie Warszawskie kobiecym okiem, http://www.magazynpolonia.com/artykul/polska,sierpniowe-dziewczeta44,52013e3e2a075.
Portelli A. 1997. Oral history as genre. W Portelli A. The Battle of Valle Giulia. Oral History and the Art of Dialogue. Wisconsin.
Рябов O. 2007. „Россия-Матушка”: Национализм, гендер, война в России XX века. Stuttgart–Hannover.
Radziszewska J. 2007. Matka Polka – ideał wiecznie żywy? W Oczekiwania kobiet i wobec kobiet, red. B. Płonka-Syroka. Warszawa.
Relacja kobiety-strzelca wyborowego w PW. [...] Magdalena Grodzka-Gużkowska, w rozmowie z Cezarym Łazarwiczem (2006). Tygodnik Przekrój 29 czerwca. http://media.wp.pl/kat,9811,wid,8415958,wiadomosc.html?P%5Bpage%5D=1 oraz http://www.powstanie.pl/?ktory=30
Renz R. 2000. Kobieta w społeczeństwie polskim w XX w. W Partnerka, matka, opiekunka. Status kobiety w dziejach nowożytnych od XVI do XX w., red. K. Jakubiak. Bydgoszcz.
Rittner C., Roth J. 1991. Women and the Holocaust. Different voices. Nowy Jork.
Thébaud F., Dermenjian G. 2009. Quand les femmes témoignent: histoire orale, histoire des femmes, mémoire des femmes. Paryż.
Thompson P. 2000. The Voice of the Past. Oxford.
Van de Casteele-Schweitzer S., Volman D. 1984. Les sources orales pour histoire des femmes. W Une histoire des femmes est-elle possible?, red. M. Perrot. Marsylia.
Verdier Y. 1979. Façons de dire façons de faire, la laveuse, la couturier, la cousinière. Paryż.
Walczewska S. 2006. Damy, rycerze, feministki. Kobiecy dyskurs emancypacyjny w Polsce. Kraków.