2017, Nr (10), Antropologia - folklor - historia

---

Agnieszka Gołębiowska-Suchorska
Graffiti na kościelnych ławkach w kontekście inskrypcji w przestrzeni sakralnej

Pobierz wersję elektroniczną

Słowa kluczowe: graffiti, inskrypcje, sacrum i profanum, folklor wizualny

Abstrakt:
W artykule przeanalizowano graffiti z ławek w kościołach katolickich w Bydgoszczy zebrane przez autorkę w latach 2014-2017. W badaniu zastosowano metodę analizy kontekstowej oraz studium przypadku. Napisy z bydgoskich kościołów omówiono w kontekście wybranych przykładów inskrypcji w przestrzeni sakralnej (kościół z terenem i budynkami przykościelnymi), historycznie poświadczonych oraz zaistniałych współcześnie. Napisy, niezależnie ich od statusu (legalne-nielegalne), rozpatrywano przede wszystkim uwzględniając ich lokalizację w przestrzeni sakralnej i opierając się na ustaleniach M. Eliadego o podziale i doświadczeniu przez człowieka przestrzeni świętej i świeckiej. Ponadto rozpatrywano inskrypcje w aspekcie poznawczym (tematyka) i pragmatycznym (domniemany obraz odbiorcy i nadawcy oraz motywacje pozostawienia napisów). Wnioski z analizy wskazują na trudności w interpretacji motywacji pozostawiania graffiti na kościelnych ławkach. Tematyka napisów na ławkach, mimo ich lokalizacji blisko centrum przestrzeni sakralnej, nie odzwierciedla doświadczenia przestrzeni świętej, ale wskazuje raczej na postrzeganie kościoła przez autorów graffiti podobnie jak przestrzeni świeckiej.

Informacje o autorze:
AGNIESZKA GOŁĘBIOWSKA-SUCHORSKA – literaturoznawca, rusycystka, folklorystka, adiunkt w Instytucie Neofilologii i Lingwistyki Stosowanej w Uniwersytecie Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy. E-mail: agsuchorska[at]ukw.edu.pl

Prace cytowane Rozwiń

Bêlousov, Konstantin, i Strênêva Natal'â. 2010. „Skriptologičêskoê prostranstvo i sêmiotičêskij potêncial graffiti.” Izvêstiâ VUZov. Povolžskij region. Gumanitarnyê nauki 1. Dostęp [13.09.2013]. http://cyberleninka.ru/article/n/skriptologicheskoe-prostranstvo-i-semioticheskiy-potentsial-graffiti Bočârova, Oksana, i Jakov Ščukin. 1999. „Političêskiê graffiti Moskvy.” Vestnik Êvrazii 1: 18–32. Bogdanov Konstantin. 2001. Povsêdnêvnost’ i mifologiâ: isslêdovaniê po sêmiotikê fol’klornoj dêjstvitêl’nosti. Sankt-Petersburg: Iskusstvo. Borcz, Zuzanna, i Anna Borcz. 2011. „Funkcje i formy balkonów jako elementu architektonicznego.” Architectura 10 (1): 51–63. Bramorski, Jacek. 2003. Sacrum przestrzeni. Symbolika „środka świata” w ujęciu Mircei Eliadego. Pelplin: Bernardinum Bystroń, Jan Stanisław. 1980. Tematy, które mi odradzano. Pisma etnograficzne rozproszone. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy. Czistow, Konstantin. 1977. „Specyfika folkloru w świetle teorii informacji.” Literatura Ludowa 6: 42–52. Eliade, Mircea. 1970. Sacrum, mit, historia. Wybór esejów. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy. Gancarz, Bogdan. 2017. „Nieznany dotąd wandal pobazgrał drzwi krakowskiego kościoła św. Katarzyny i mury klasztoru paulinów na Skałce.” Strona internetowa Gościa Niedzielnego. Dostęp [12.06.2017]. http://krakow.gosc.pl/doc/2786770.Pobazgrali-kosciol-i-klasztor. Gołębiowska-Suchorska, Agnieszka. 2015. „O čem govorât škol’nyê graffiti?.” W Rosja w dialogu kultur. T. 2, red. B. Żejmo, Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, 547–558. Kowalski, Piotr. 1993. Samotność i wspólnota. Inskrypcje w przestrzeni współczesnego miasta. Opole: Wyższa Szkoła Pedagogiczna. Lur’ê, Mihail. 1998. „Graffiti.” W Russkij škol’nyj fol’klor. Ot „Pikovoj damy do sêmêjnyh rasskazov, red. B. Fêdor. Moskva: Ladomir, AST, 518–529. Ługowska, Jolanta. 1979 „Sytuacja wykonawcza tekstów folkloru.” Literatura Ludowa 24 (4/6): 34–41. Maciejewska, Beata. 2013. „Studenci-wandale wydrapali karykatury wykładowców na ścianach kościoła.” Strona internetowa Gazeta Wyborcza. Dostęp [15.12.2013]. http://wroclaw.wyborcza.pl/wroclaw/1,35751,13963127,Studenci_wandale_wydrapali_karykatury_wykladowcow.html?disableRedirects=true. Maziarz, Krzysztof. 2016. „JA tu byłem.” Strona internetowa Archiwum Społecznego Historii Ziemi Jędrzejowskiej. Dostęp [3.05.2016]. http://andreovia.pl/publikacje/dotykanie-historii/item/136-ja-tu-bylem. Medynceva, Albina. 1978. Drêvnêrusskiê nadpisi novgorodskogo Sofijskogo sobora. Moskva: Nauka. Nadrowski, Henryk. 2012. Sacrum czasoprzestrzeni. Reinterpretacja – kontrowersje – świat wartości. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek. Olędzki, Jacek. 1973. „Wota lwowskie.” Polska Sztuka Ludowa – Konteksty 27 (1): 5–29. Olędzki, Jacek. 1985. „Znaki istnienia.” Polska Sztuka Ludowa – Konteksty, 39 (1): 3–22. Olędzki, Jacek. 1989. „Świadomość mirakularna.” Polska Sztuka Ludowa – Konteksty 43 (3): 147–157. Osika, Grażyna. 2008. „Graffiti – znaki miast.” Zeszyty Naukowe. Organizacja i Zarządzanie/ Politechnika Śląska 43: 91–111. Petruhin, Vladimir. 2015. „Grid’ba v korabli i perepelka v dubravê: k pročtêniû drêvnerusskogo fol’klornogo teksta.” Slověne = Словѣне. International Journal of Slavic Studies 1: 356–360. Strona internetowa. Dostęp [12.06.2017]. https://cyberleninka.ru/article/v/gridba-v-korabli-i-perepelka-v-dubrave-k-prochteniyu-drevnerusskogo-folklornogo-teksta. Płuska, Ireneusz. 2007. „Odkrycia w kościele urzędowskim.” Strona internetowa Głosu Ziemi Urzędowskiej. Dostęp [10.06.2017]. http://gokurzedow.pl/u/gzu07/016.htm. Putilov, Boris. 1994, Fol’klor i narodnaâ kul’tura. Sankt-Peterburg: Nauka. Sczaniecki, Paweł. 1978. „Gest modlitewny w późnym średniowieczu.” W Kultura elitarna a kultura masowa w Polsce późnego średniowiecza, red. B. Geremek, Wrocław: Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk, 41–51. Skubalanka, Teresa. 1976. „Język napisów miejskich na tle polszczyzny potocznej.” W Miejska polszczyzna mówiona. Metodologia badań, red. W. Lubaś. Katowice: Uniwersytet Śląski, 65–72. Sulima, Roch. 2000. Antropologia codzienności, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego. „Święta Katarzyna.” 2017. Strona internetowa Informator Turystyczny. Dostęp [10.09.2017]. http://swietokrzyskie.travel/pl/informator_turystyczny/o,3675,swieta_katarzyna.html. Toeplitz, Franciszek. 1996. „Bunt przeciwko nieludzkiemu miastu: czy graffiti przeżyje?.” Wiadomości Kulturalne 15: 22. Tureczek, Marceli. 2004. „Inskrypcje na najstarszych dzwonach gminy Trzciel w powiecie międzyrzeckim.” W Ziemia Międzyrzecka – szkice z dziejów pogranicza: materiały z II sesji historycznej zorganizowanej w Muzeum w Międzyrzeczu 15 kwietnia 2004 r., red. B. Mykietów, M. Tureczek. Międzyrzecz, Zielona Góra: Księgarnia Akademicka. Witkowska, Matylda. 2010. „Wulgarny bełkot na łódzkim kościele św. Krzyża.” Strona internetowa Dziennik Łódzki. Dostęp [10.12.2010]. http://www.dzienniklodzki.pl/artykul/292573,wulgarny-belkot-na-lodzkim-kosciele-sw-krzyza,id,t.html. Znaczenie gestu wotywnego. 2017. Strona internetowa Muzeum Mikołaja Kopernika we Fromborku. Dostęp [10.06.2017]. http://frombork.art.pl/pl/znaczenie-gestu-wotywnego/.